en natuurstenen, eerst later is het wit
geschilderd zoals het er thans uit ziet.
In 1925 ontwierp Goethals dichtbij kerk,
pastorie en gemeentehuis een groot pand
aan de Vate in Kloetinge Marktveld 19 ter
vervanging van twee oude panden voor de
grootgrondbezitter en rentmeester
W.F.K.Lenshoek, dat gebouwd werd door
de aannemer Jacob Dekker.
Zijn ontwerp kenmerkt een sobere, zake
lijke stijl, voorzien van voor de architect
Afb. 3. Marktveld 19 aan de Vate te Kloe
tinge. Collectie Zeeuws Documentatie Cen
trum).
kenmerkende details waaronder expres
sionisme, art deco en oriëntalisme. De
invloed van de Amsterdamse school is
bovendien duidelijk aanwezig.
Vooral aan het metselwerk werd veel zorg
besteed, want de stenen in de gevelwand
verspringen. Inwendig is het pand geheel
in de trant van Berlage ingericht. Ook in
de onderdelen werd alles in stijl gemaakt:
lampen, vloermozaiek en meubilair.
Opvallend zijn de vele kleine ronde ramen
met glas-in-lood niet alleen in de buiten
muren maar ook boven de binnendeuren.
Een heel opvallend kenmerk van Goethals,
dat ook in Middelburgse huizen te zien is.
Boven de voordeur van het pand aan de
Vate is in het royaal uitgevoerde trappen
huis een groot glas-in-lood raam aanwezig
zoals ook in 'De Sprenck' te Middelburg te
zien is. Het zeer fraaie ontwerp daar werd
door de kunstzinnige vader Goethals ont
worpen gezien de signering. Het Kloetingse
raam is van eenvoudige geometrische figu
ren voorzien en door de architect zelf ont
worpen.
De beide hier beschreven objecten zijn goed
onderhouden en gaaf bewaard gebleven. Ze
zijn als resultaat van het bovengenoemde
Monumenten Selectie Project in 1997 aan
de lijst van Rijksmonumenten toegevoegd.
Na 1925 trok Goethals zich terug in Veere,
dat hij in 1941 met zijn vrouw moest ver
laten op last van de bezetter. Zij gingen
naar hun getrouwde zoon in Arnhem, waar
zij de slag om Arnhem meemaakten.
Tijdens deze slag vluchtten zij uit Arnhem
weg en op deze vlucht is Adriaan Goethals
op 19 september 1944 op de fiets overleden.
Hij was net 66 jaar geworden.
Afb. 4. Raam
Marktveld 19.
Collectie:
A. van Santen).
Omdat architecten als Goethals geen eigen
stijl ontwikkelden, kregen zij vaak in kun
stenaarskringen weinig waardering.
Tegenwoordig is er echter weer aandacht
voor de individualistische bouwwijze en
voor het schilderachtig eclecticisme.
NB. Dit artikel is een aanvulling
betreffende Zuid-Beveland op het in het
oktober-nummer 2001 van 'De Wete' van
de Heemkundige Kring Walcheren versche
nen artikel over de Middelburgse architect
Goethals.
Bronnen:
Archiefdienst Dienst Gemeentewerken Middelburg Reper
toria 1876-1941 ZA.
Ronald K.M.Blijdenstein en Ronals Stenvert:Bouwstijlen
in Nederland 1040-1940 Kosmos 1994.
Caroline de Bruyn en Ineke Schwartz: Langs Jugendstil en
Art Deco Kosmos 1992.
Jan Derwig en Erik Mattie: Amsterdamse School in Archi-
tecxtuur en Natura 1991.
19
