Brood verdienen aan de
wegwerpmaatschappij
Een geslaagd initiatief in Sint Jansteen
In een loods aan de Wilhelmina-
straat te Sint Jansteen is gevestigd
de Zeeuwse Kringloopbeurs. Circa
600 vierkante meter bedrijfsopper-
vlakte, tot de nok toe gevuld met
allerlei roerende goederen.
Platen- en boekenliefhebbers kun
nen er aan hun trekken komen,
maar ook mensen met weinig geld,
die zoeken naar een lamp, een
tapijt, een complete eethoek, een
bed of nog iets anders.
En dan zijn er natuurlijk de dingen,
die je nergens meer kunt kopen en
die al bijna 'antiek' zijn geworden.
Een klein eldorado dat er voor
zorgt, dat een heleboel welvaarts-
resten niet naar de vuilnisbelt gaan
maar een nuttige bestemming
krijgen en dat bovendien werk en
loon biedt aan twee mensen.
André van Himme ging er op
bezoek.
In 1983 begint -min of meer toevallig- Bart
Verlaan met zijn initiatief. Als landbouw
kundig ingenieur, die niet aan de bak kan
komen in zijn vakgebied, krijgt hij genoeg
van werken in loondienst. Hij huurt een
ruimte en wil er -samen met zijn toenmalige
vriend- auto's in gaan repareren. Maar nog
vóór ze starten komt iemand met het idee
om een kringloopbeurs op te zetten. Het
plan klinkt zo aantrekkelijk, dat ze het doen
De opzet is simpel: mensen, die oude
spullen over hebben, kunnen die via hen te
koop aanbieden. In overleg wordt een
verkoopprijs bepaald. Van die prijs is 15%
In een hoekje van de loods hebben Bart en
Jos hun slaapkamer ingericht.
voor de kringloopbeurs, die vervolgens ook
nog eens 25% bovenop de vastgestelde
verkoopprijs legt. Daarna wordt er een
kontrakt getekend voor drie maanden.
Gedurende die periode staan de te verkopen
spullen in de beurs opgesteld. Is na drie
maanden het spul niet verkocht, dan
moeten de goederen in prijs verlaagd
worden. Blijkt na een nog langere periode,
dat de spullen echt niet te verkopen zijn,
dan wordt aan de oude eigenaars 10% van
de prijs in rekening gebracht voor het
stallen van de spullen. Daarna mogen ze de
handel weer mee naar huis nemen.
Het is duidelijk, dat er bij zo'n opzet geen
eigen kapitaal nodig is. 'Dat moest ook wel,
want wij hadden geen cent', zegt Bart. In het
begin hebben ze natuurlijk ook geen
goederen en daarom besluiten Bart en zijn
'vriend om hun eigen spulletjes maar te koop
aan te bieden. Ze zitten dan nog in een
ruimte in Koewacht. Die blijkt al snel te
•klein te zijn omdat hun initiatief geweldig
aanslaat en van alle kanten tweedehands
spullen worden aangedragen of aangebo
den.
Leefwijze
Net op tijd krijgen ze de veel grotere ruimte
in Sint Janssteen aangeboden. Net op tijd
ook, omdat de gemeente Axel hen te
verstaan geeft, het niet eens te zijn met hun
leefwijze. Ze krijgen 14 dagen de tijd om de
caravans, waar ze in wonen, te ontruimen.
Bart: 'We konden toen al wel van de winst
van ons bedrijfje leven, maar we verdienden
niet genoeg om onze intrek in een rijtjeshuis
te nemen.' Overigens is ook nu hun winst
nog te klein om een huis te huren. Daarom
zijn in de loods twee slaapruimtes in elkaar
geknutseld.
Bart's vroegere compagnon is weliswaar
gestopt, maar nu werkt hij samen met Jos
van Starrenburg. Samen hebben ze het in
hun loods prima naar hun zin, want ze
voelen zich een stuk vrijer dan toen ze nog
in loondienst werkten.
Intussen is de oorspronkelijke opzet van de
kringloopbeurs iets gewijzigd: 'Gedwongen
door de bureaucratische maatschappij, die
van ons eist dat voor alles, wat we verkopen
een koopkontrakt wordt opgesteld, zijn we
genoodzaakt om beperkingen aan onze
bemiddeling te stellen', zegt Bart. Het
bemiddelen in de verkoop van 'klein grut' h
door de administratieve rompslomp niet
meer te doen.
Dat betekent overigens niet, dat er zich in
de loods geen breed assortiment bevindt.
Ook nu kun je er terecht voor de aankoop
van (tweedehands) wasknijpers tot cara
vans. Alleen komen zij nu aan de kleinere
spullen door het opkopen van komplete
inboedels, die ze in heel Zeeland ophalen.
Niet dat ze nu over kapitaal beschikken,
maar omdat er tussen de datum van
verkoop van een artikel en het afrekenen
met de ex-eigenaar een bepaalde tijd zit,
hebben ze nu precies de ruimte om dat geld
af en toe te gebruiken voor het aankopen
van bijvoorbeeld inboedels.
Klanten
De klantenkring bestaat voor naar schat
ting zestig percent uit mensen die een
uitkering hebben. Circa 10% is buitenland
se werknemer en de rest is publiek van
allerlei slag. Jos: 'De meeste mensen, die bij
ons komen zijn starters; die moeten hun
spulletjes nog bij elkaar zoeken maar
hebben weinig geld. Daarnaast heb je er
ook, die wekenlang terugkomen, tot ze iets
vinden, dat ze geschikt vinden. Dat zijn de
mensen, die uiteindelijk gaan strijken met
een mooie kast voor weinig geld. Bij veel
mensen merken we wel, dat het een hele stap
voor ze is om iets tweedehands te kopen.
Behalve dan bij de buitenlanders, voor die
mensen is het heel normaal.'
bart en Jos bemiddelen overigens tegen
woordig alleen nog maar bij wat zij
'gangbaar' noemen. Het accent ligt nu heel
duidelijkop meubels en elektrische appara
ten, zoals ijskasten, stofzuigers, etc. Zo
hebben ze gemiddeld wel vijftien bankstel
len in voorraad.
Met een gemiddelde van zestig klanten per
dag, lukt het meestal wel om de ingebrachte
goederen binnen drie maanden te verkopen.
Dat geldt niet voor de verzameling boeken
en platen, die ze hebben opgekocht. Reden
waarom ze niet meer bemiddelen in de
verkoop van boeken, platen en andere
kleine spullen. Ook in het bemiddelen bij de
verkoop van kleren en schoenen zier» ze
niks. Dat is allemaal te omslachtig, vinden
ze.
Geen idealisme
Achter het initiatief van Bart en Jos zit niet
het idealisme, dat je bijvoorbeeld bij de
kringloopcoöperatie Pudding en Gisteren
in Goes aantreft. Bart daarover: 'Natuurlijk
vinden ook wij, dat het hergebruik van
zoveel mogelijk goederen gestimuleerd
moet worden en dat de mensen niet zoveel
weg moeten gooien. Maar onze belangrijk
ste drijfveer blijft toch: het kunnen werken
en ons brood verdienen zonder al te veel
gezeur en betutteling aan ons hoofd.
Daarom hebben we ook nooit subsidie
aangevraagd. Want, doe je dat wel, dan
wordt je ook weergecontroleerdendatgaat
ten koste van je vrijheid.
Wij willen zo weinig mogelijk verplichtin
gen en we willen zo vrij mogelijk leven. Het
feit, dat we nu de zaak met z'n tweeën
runnen, verschaft ons redelijk wat vrijheid.
