Nehalennia voorjaar 2017 nr. 195
Middelburg
De Potterie
Teeltwijze
een zekere Janneken Schijn getuige. Zou zij een dochter
van Jan zijn?13.
In de boedelrekening die na het overlijden van Grietken
Lenaertsdochfer op 17 januari 1603 in de weeskamer is
ingeleverd, lezen we: 'Dit sterfhuys is schuldich aen Jan
Schijn tot Middelburg de somme van negenthien ponden
grooten Vlaems over de pacht van seker weye groot VV2
gem et, verschenen kersavonde anno XVIc twee, bij den
voornoemde Adriaen [Leynszoon] gehuyrt, den hoop ten
prise alsvoren'14.
Uit deze rekening blijkt dat Jan Schijn in 1603 in Middel
burg woonde en een wei met een oppervlakte van 5% ge-
met (2,16 ha) aan Adriaen Leynszoon in Veere verpachtte.
In het kohier van de 200e penning van Zanddijk van 1608
staat de naam van Jan Schijn boven die van de weduwe
van Daniel de Pottere geschreven. Hieruit kunnen we
afleiden dat Jan in of kort na 1608 naar het huis aan de
Veerseweg is verhuisd15. Dit jaartal komt aardig overeen
met het beginjaar van de eerste tabaksteelt in ons land.
Mogelijk was hij hiermee al op kleine schaal in Middel
burg begonnen.
Jan Schijn heeft dus rond 1608 een huis aan de Veerseweg
van Janneken Somer, weduwe van Daniel de Pottere, ge
kocht. Uit eerder onderzoek is bekend dat Daniel het rond
1574 heeft laten bouwen op de plaats van Het Blau Huus
dat in de strijd tegen de Spanjaarden in 1572 is verwoest.
Hij gaf het de naam De Potterie16.
Daniel was koopman en handelde in alles waarmee hij
geld kon verdienen. In een rekest aan het stadsbestuur van
Veere in het voorjaar van 1575 noemt hij zich 'coopman
van der Oostersche vrije Heynse (lees: Hanze) steden. Hij
deed toen een vergeefse poging de Oosterse handel, die
zijn stapelplaats in Antwerpen had, naar Veere verplaatst
te krijgen17.
Uit een tweetal voor de rechtbank gevoerde processen
weten we dat hij in 1575 een partij Normandische wede
had verkocht en dat hij in 1576 leverancier was van een
partij zeep die bij aankomst in Edinburgh bedorven bleek
te zijn18.
In het kohier van de 100e penning van Zanddijk van 1636
staat boven de naam van Jan Schijns weduwe die van Jacob
Janssen brouwer geschreven, zodat De Potterie rond die
tijd moet zijn verkocht19. Jacob was samen met zijn zwager
Willeboort Billaerts eigenaar van brouwerij De Meyboom
in de Wagenaarstraat in Veere.
De Potterie heeft in 1905 plaats moeten maken voor bouw
van de nieuwe hofstede De Tijd Die Slijt van de familie
Kasse20.
Tabak is een tropisch tot subtropisch gewas. Daardoor was
het koude Zeeuwse klimaat eigenlijk niet geschikt voor
de teelt ervan. Men was sterk afhankelijk van de weers
omstandigheden voor de groei van de plant, die tussen
De Potterie
