Nehalennia voorjaar 2017 nr. 195
Familie Paspoort
Voorname boerderij
15
Apollonius
Veth
(internet)
de Zuidwatering van Walcheren'10. Waarschijnlijk dateert
dit feit van circa 1680 en was dat eigenaarschap het gevolg
van Barbara's overlijden. Van de Perre was raad en sche
pen van Middelburg, schout van Middelburgse stadam-
bachten en commissaris van de desolate boedels. Hij kocht
in 1670 de heerlijkheid Nieuwerkerke bij Arnemuiden
en mocht zich daarom ambachtsheer noemen11. In 1679
verwierf hij de heerlijkheid Domburg. Zijn dubbele titel
behield hij slechts een jaar, want al in 1680 verkocht hij
Nieuwerkerke. Van de Perre overleed in 1685.
Mattheus Gargon publiceerde in 1715 zijn eerste deel van
de Walcherse Arkadia. In dit boek schrijft hij over Ter
Linde onder meer: het schoon lusthuis van den heer
Veth...". Dat Gargon zich baseerde op sterk achterhaalde
informatie is duidelijk, want Apollonius Veth was nota
bene al in 1653 overleden. Of bedoelde hij dat het lusthuis
ooit in bezit was geweest van Veth? In elk geval waren in
1715 een aantal nazaten van Ewaldus van de Perre al vele
jaren de bezitters van Ter Linde, hoewel de verdeling van
de nalatenschap nog steeds niet was geregeld.
De erfenis van Ewaldus van de Perre werd pas afgehandeld
in 1718. Het lijkt er sterk op dat er in de tussenliggende
jaren problemen waren ontstaan. Dat vermoeden wordt
bevestigd door het feit dat tijdens de verdeling niet Ewal
dus' dochter Cornelia van de Perre Ter Linde in handen
kreeg; het slot ging namelijk naar kleinzoon Pieter Reael
Paspoort12. Tot 1828 zouden diverse leden van de familie
Paspoort bij Ter Linde betrokken blijven.
Pieter Paspoort bekleedde de functies van raad en sche
pen van Middelburg, bewindhebber van de Verenigde
Oostindische Compagnie (VOC) en die van gewestelijk
bestuurder. Kennelijk voegde hij de meisjesnaam van zijn
grootmoeder Hildegonda Reael toe aan zijn eigen familie
naam en liet hij zich Reael Paspoort noemen. Pieter was in
de echt verbonden met Geertruid Versluys.
Na Pieters vroegtijdig overlijden in 1726 werd zijn vrouw
eigenaresse van Ter Linde. Weduwe Versluys hertrouwde
in 1734 met Daniël Luycx Massis. Tussen circa 1741 en
1763 raakte de naam Paspoort tijdelijk uit het beeld. In
die periode werd namelijk Massis, als gevolg van zijn hu
welijk, eigenaar13. Zijn naam prijkt dan ook op de kaart
van Walcheren uit circa 1750 van de cartografenbroers
Hattinga. Massis was bewindhebber van de West-Indische
Compagnie (WIC). Als gevolg van het overlijden van
Geertruid Versluys in 1763, moest Massis zijn eigenaar
schap conform haar wil overdragen aan zijn stiefzoon mr.
Cornells Galenus Paspoort14. Cornells was burgemeester
van Middelburg. Verder vervulde hij dezelfde functies als
zijn vader Pieter. Als gevolg van Cornelis' betrokkenheid
bij de VOC werd een schip 'Hof ter Linde' gedoopt. Het
schip werd voor de Kamer Zeeland in 1772 gebouwd op
de VOC-werf van Middelburg15. Aan Cornelis Galenus
Paspoort is zelfs nog een tastbare herinnering bewaard
gebleven. Bij het aloude sluisje tussen de rechtbank en de
stadschuur in Middelburg vinden we een zuil waarop zijn
naam prijkt.
Mr. Paspoort was getrouwd met Elisabeth Maria Schorer.
Cornelis' vrouw was actief op maatschappelijk terrein. Zij
was lid van het Natuurkundig Genootschap der Dames te
Middelburg. Hoewel Cornelis al in 1778 overleed, werd de
weduwe Schorer pas officieel in 1794 eigenaresse van Ter
Linde16. De reden daarvoor is niet duidelijk.
Elisabeth Maria Schorer overleed in 1802. Het jaar daarop
trefFen we haar zoon mr. Zacharias Paspoort17. Zacharias
was advocaat in Middelburg en werd burgemeester, toen
maire geheten, van Ritthem in de periode 1810-1814. Hij
nam vervolgens zitting in zowel het Middelburgse stads
bestuur als in het gewestelijke bestuur. In 1822 kocht hij de
titel van ambachtsheer van Grijpskerke en Poppendamme.
Hij was getrouwd met Cornelia de Vries.
Zacharias beschikte over meerdere talenten en interesses.
Hij gaf diverse publicaties uit en maakte tekeningen, waar
onder enkele van zijn jachtslot Ter Linde.
Vanwege de economische teruggang tijdens de Franse
tijd werd in 1812, onder Zacharias Paspoort, een begin
gemaakt met de afbraak van zijn jachtslot. Na Zacharias'
dood in 1824 erfde zijn zoon jhr. mr. Marinus Cornelis
Paspoort van Grijpskerke een deel van zijn vaders bezit
tingen, waaronder het gedeeltelijk ontmantelde Ter Linde.
Marinus begon als advocaat in Middelburg en werd lid
van de Provinciale Staten van Zeeland. Hij was in 1835 de
eerste burgemeester van de fusiegemeente Oost- en West-
Souburg en werd daarna burgemeester van Middelburg.
Later maakte hij verdere politieke carrière op landelijk
niveau. Marinus werd in de adelstand verheven, waarna
hij de titel jonkheer mocht voeren.
Kennelijk wilde Marinus Paspoort snel af van Ter Linde.
Al in 1828 verkocht hij zijn bezit in Welzinge via de Mid
delburgse notaris Johannes van den Broecke aan de toen
bekende Middelburgse zakenman Jan Fak Brouwer18. De
ondernemer was eigenaar van een chocoladefabriek aan
de Korte Noordstraat in de gewestelijke hoofdstad en han
delaar in onder meer onroerend goed. E. van Wijk schreef
in 1998 in 'De Wete', het blad van de Heemkundige Kring
Walcheren, een boeiend artikel over de familie Fak Brou
wer onder de titel 'Chocolademolens en de Fak Brouwers'19.
