Bachtensteene, een eerste blik in de beerputten
Nehalennia voorjaar 2015 nr. 187
Bram Silkens en Silke Lange
Vroegmiddeleeuwse zwaardschede
In een ophogingspakket tussen de huizen, dat gedateerd
werd rond het jaar 1000, bevond zich een opmerkelijke
zwaardschede (fig. 1). Het fragment is circa 18 centimeter
lang en 4,5 centimeter breed en bestaat uit houten platen
bekleed met leer. Er zijn geen versieringen aangebracht.
Het metalen uiteinde (de oortband) is niet meer aanwezig.
Aan de bovenzijde zijn de inkepingen waardoor de band
gestoken kon worden nog zichtbaar. Deze vondst van een
nagenoeg complete zwaardschede uit de Vroege Middel
eeuwen is uniek voor Nederland! (Rijkelijkhuizen 2014,
dd. 7-8)
Vijftiende-eeuwse trip
In een houten beerbak op één van de achtererven werd
een nagenoeg complete trip gevonden (fig. 3). Trippen
zijn overschoenen die voorzien waren van hoge houten
zolen om te vermijden dat de 'goede' schoenen vuil wer
den als men zich door de niet al te schone middeleeuwse
straten begaf. Het exemplaar van de Bachtensteene is ca.
23 centimeter lang (wat overeenkomt met schoenmaat
38) en heeft een lange punt aan de voorzijde, conform de
mode van die tijd. De trip bestaat uit twee driehoekige
stukken onversierd leer die aan de zool van populieren
hout zijn vastgemaakt en bij elkaar gehouden worden
met een klein riempje (Rijkelijkhuizen 2014, p. 9 Lange
2014, p. 24).
Esdoorn schaal met verdeelvakjes uit 1600
Uit een waterput op één van de erven kwam een andere
voor Nederland unieke vondst tevoorschijn, namelijk een
vrijwel compleet bewaard gebleven schaal uit Spaanse
aak, met een diameter van circa 23 centimeter en een
wandhoogte van 4,3 centimeter (fig. 4). De wand is recht
en versierd met drie opvallende, licht naar buiten staande
sierringen. In het midden van de schaal bevindt zich een
soort knop, waaraan de schaal mogelijk opgetild kon
worden. In de kom zijn drie gleuven aangebracht, waarin
dunne plankjes zaten die de kom in drie vakken verdeel
den. Hierin konden minstens drie verschillende soorten
Figuur 2. Bovenleer (bovenzijde en onderzijde) en zool (bovenzij- voedsel tegelijk worden opgediend, wat een meer geraffi-
de) van een schoen, vondstnr. 271 (foto Marloes Rijkelijkhuizen). neerde eetcultuur suggereert (Lange 2014, pp. 7 26). 7
Vroegmiddeleeuwse schoenen
Uit diverse vroegmiddeleeuwse ophogingslagen zijn frag
menten en delen van ten minste vier schoenen verzameld.
In Nederland zijn slechts weinig exemplaren uit deze vroege
Eén
2). Mogelijk vormde
deze schoen een
overgangsvorm van
schoenen zonder,
naar schoenen met
aparte zool. Een
dergelijke vondst
is in Nederland
In het centrum van Middelburg, aan de Bachtensteene, zijn in 2012 bij een archeologische opgraving zeer goed bewaarde
resten van enkele houten huizen gevonden uit de twaalfde eeuw, de laatste bewoningsfase van de ringwalburg ter plaatse.
Op de achterterreinen werden verschillende houten tonputten gedocumenteerd met daarin fraai vondstmateriaal. Ook
zijn de funderingen en beerput teruggevonden van het Gravensteen, één van de oudste stenen gebouwen in de stad. In
deze beerput waren eveneens tal van mooie voorwerpen terecht gekomen. De uitwerking is nog in volle gang, maar enkele
onderzochte vondsten willen we alvast in de schijnwerpers zetten. Een aantal van hen is zelfs nog nooit eerder in Neder
land aangetroffen!
Figuur 1Zwaardschede (foto Marloes Rijkelijkhuizen).
Figuur 3. Vijftiende-eeuwse houten trip met leer, na conservering
BIAX Consult).
