5>
m
6 m Aflevering 173 herfst 2011
die goedkeuring worden verkregen eer een club een lening uitschreef
op obligaties. Soms eisten de overkoepelende landelijke bonden dat
verenigingen hun statuten lieten goedkeuren. En af en toe gold het
aanvragen van Koninklijke goedkeuring ook ais statussymbool. Maar
wat moest een clubje middelbare scholieren die een voetbalvereniging
oprichtten met een notaris of Koninklijke goedkeuring? Kortom,
beslist niet alle verenigingen van vroeger zijn te vinden in die reeks
Verenigingendossiers, maar het is zeker de moeite waard. En registratie,
niet altijd verplicht dus, kostte geld. Er zitten in die dossiers soms zelfs
stukken vanaf 1820. In de mappen vindt u vaak statuten of een huishoudelijk
reglement, en soms zit er andere correspondentie bij. Het kan best handig
zijn als u op zoek bent naar de samenstelling van het eerste bestuur. Een
voorbeeld: het dossier over de Scherm- en Tooneelvereeniging Prinses
Wilhelmina uit 1893, Vlissingen, vermeldt dat de club is opgericht voor
het bevorderen en aankweken van vriendschap, eendracht, burgerdeugd,
eerbied voor het wettige gezag en liefde voor vaderland en vorstenhuis. Dat
is pas klare taal.
Vergeet niet, als u op zoek bent naar clubs van voor 1900, de plaatselijke
rechtbank als vindplaats uit te proberen, of de plaatselijke notaris. Sommige
clubs meldden zich aan ter registratie bij de rechtbank of bij een notaris.
Maar meestal hoeft u niet zo ver te gaan.
Sportbonden
Dan kunt u een zoektocht ondernemen in de archieven van de
overkoepelende sportbonden. Bijvoorbeeld de archieven van de KNVB
in het Nationaal Archief in Den Haag. Probeer het eens bij het Zwem
informatie- en documentatiecentrum in Driebergen. Wel eens gedacht aan
de archieven en documentatie van de ANWB in Den Haag? Die is per slot
van rekening in 1883 als wielrijdersbond opgericht. In hun kelders is een
schat aan informatie over oude wielerclubs opgeslagen. Ik zou wel eens
willen weten wat zij in hun archieven hebben over de Middelburgsche
School voor Wielrijders, in de negentiende eeuw gevestigd aan het
Molenwater M 174, de wielerclub Scaldis uit Middelburg of de op 20 juli
1894 opgerichte lerseke Wielrijdersclub De Meteoor.
Bij het Instituut voor Nederlandse Geschiedenis in Den Haag is Michel
van Gent, onderzoeker, bezig met het 'Project Sportbonden, sportclubs
en sportperiodieken in Nederland tot 1940'. Hij ontwikkelt een databank
voor zes 'grote' sporten: voetbal, gymnastiek, korfbal, hockey, tennis en
schaken. Dat is mooi, want in Zeeland waren korfbal, gymnastiek en voetbal
populair. De databank gaat de namen bevatten van alle bonden en clubs
van deze takken van sport, die vóór 1 augustus 1940 waren opgericht.
Vermeld worden naam (namen) van de bond of vereniging, plaats van
vestiging, datum van oprichting (of eerste vermelding) en eventueel
datum van opheffing (of laatste vermelding). Ook wordt aangegeven welke
verenigingen meerdere sporten beoefenden en welke clubs voortkwamen
uit bepaalde bedrijven of uit maatschappelijke organisaties (bijvoorbeeld
Volksweerbaarheid, politieke partijen, rijks- of gemeentelijke instellingen).
De databank verschaft ook nadere inlichtingen over het archief van de
bond of club, als dit archief in een openbare archiefbewaarplaats of
documentatiecentrum is ondergebracht. Het gaat hierbij in hoofdzaak om
