Aflevering 173 herfst 2011
Nationale aanpak
In het Nationaal Archief in Den Haag vormen de archieven van het
Ministerie van Justitie een welkome bron. Er is bijvoorbeeld de serie
Naamloze Vennootschappen (NA 2.09. 46.). Hierin zijn van alle Nederlandse
naamloze vennootschappen gegevens te vinden over oprichting, statuten
en wijziging van statuten. Die reeks is gestart zo rond 1820 en loopt
officieel door tot 1945. Maar er zitten ook wel stukken bij van latere datum.
Heel incidenteel is er in zo'n dossier anderssoortige correspondentie te
vinden. Voor sommige sportgerelateerde clubs en verenigingen, die ook
eigenaar zijn van een stadion, een sportpark, zwembad of sporthal kan het
interessant zijn om hier eens in te kijken. Somige sportclubs zijn nu in de
vorm van een commerciële NV gegoten, maar dat kwam vroeger ook wel
eens voor, zoals bij een sportpark of zwembad.
Gegevens over de inkomende en uittredende bestuurders van die
vennootschappen vindt u in de dossiers die zich bij de Kamers van
Koophandel bevinden. Die dossiers kunnen bij de plaatselijke Kamer van
Koophandel liggen of bij een archiefbewaarplaats, als die dossiers al zijn
overgebracht. Zo zijn in het Zeeuws Archief de archieven van de Kamers
van Koophandel van Terneuzen en Middelburg geborgen. De Kamers van
Koophandel hebben een gemeenschappelijke database (www.kvk.nl) en
zo kunt u ook een aantal gegevens via het net vinden. Voorbeeld van een
spraakmakende NV: het ten onder gegane FC Vlissingen (officieel Stichting
Betaald Voetbal Zeeland). Hierover zal nog het nodige te vinden zijn bij
de Kamer van Koophandel, bij de rechtbank die het faillissement heeft
uitgesproken en bij de curator. Ik las in het mooie voetbalboek Noppen in
de klei dat het hele archief van de FC Vlissingen verdonkeremaand is. Dat
kan dan wel zijn, maar juridisch gezien moeten er stukken geborgen zijn
bij de rechterlijke instanties! In het huidige Handelsregister worden meer
dan alleen vennootschappen opgenomen, ook verenigingen en stichtingen
schrijven zich tegenwoordig in bij de Kamer van Koophandel. Af en toe
vindt u daar zelfs gedeponeerde jaarverslagen of financiële afrekeningen,
naast de veranderingen in de bestuurssamenstelling. Het loont zeker de
moeite om het Handelsregister te raadplegen. Dat kan bij de Kamer van
Koophandel zelf of bij de archiefbewaarplaats waar het archief van de
Kamer is opgeborgen.
En wat hierboven staat over naamloze verenigingen, geldt ook voor
stichtingen. In het Nationaal Archief zijn die stichtingen te vinden onder
NA 2.09.12.02. De reeks Stichtingen begint officieel in 1957 en loopt door tot
1976. Maar van de periode daarvoor en daarna zijn wel stukken te vinden.
En anders, de Kamers van Koophandel met hun Handelsregister. U moet
goed letten op de officiële naam van een vereniging om te zien of ze niet
toevallig als naamloze vennootschap of stichting zijn opgericht.
Maar het merendeel van de sportverenigingen, de 'gewone' verenigingen,
zijn wat moeilijker na te trekken. Ook hier kan het Nationaal Archief weer
uitkomst bieden: in de reeks dossiers Verenigingen (NA 2.09.12.01) vindt
u veel sportclubs die het Ministerie van Justitie vroegen om Koninklijke
goedkeuring op hun statuten. En daar zit 'm precies de kneep. Koninklijke
goedkeuring op de statuten was niet altijd nodig. Het was vanaf 1874
verplicht als de vereniging als rechtspersoon optrad. Bijvoorbeeld als
eigenaar van onroerend goed, of als werkgever van personeel. Ook moest
