Aflevering 171 voorjaar 2011
zat er bij verjaardagen niet in. Diverse gezinnen woonden in een huisje bij
elkaar: één gezin in de voorkamer en één in de achterkamer, de kinderen
sliepen op zolder. Men werkte hard zonder morren. Veel vrouwen werkten
in hun jonge jaren in de huishouding (vaak in Middelburg). Daar werden ze
soms op de proef gesteld. Zo vertelt Joan Pus (Adriana de Nooijer) dat ze
als dienstmeisje in Middelburg werkte: '"Midden op de trap onder de loper
vond ik eens een zilveren rijksdaalder. Toen ben ik met die rijksdaalder zo
naar mevrouw gegaan. Ik zei: 'Mevrouw, dat moet je niet voor de tweede
keer doen. Ik ben wel arm, maar niet slecht.'" (blz. 30). De Arnemuidse
vrouwen zijn trots, zelfbewust en bovendien zeer gelovig. Dat is het beeld
dat uit dit boek oprijst.
De Ridder vat in een gedegen slotbeschouwing hun
verhalen samen en plaatst ze in perspectief. De vrouw,
waarmee het boek opent, Jo Koewacht, verzucht: 'Het
is allemaal voorbij.' En er is inderdaad heel veel, vaak
ten goede, veranderd. 'Maar niet alles verandert. Het
overgrote deel van Jo's nazaten woont nog steeds in
Arnemuiden en de familiebanden zijn sterk gebleven. Als
ze jarig is, komen kinderen, klein- en achterkleinkinderen
langs om haar te feliciteren en na haar dood in 2008
organiseert de familie twee jaar later een reünie. En als
ze elkaar niet ontmoeten in de familiekring, dan toch
wel in de kerk, op school, bij een van de verenigingen of
gewoon op straat of bij de bakker. Soms lijkt het of de
tijd heeft stilgestaan' (blz. 153).
Wat helaas wel definitief verdwijnt is de voor
Arnemuiden zo typerende streekdracht en met de
draagsters hun levensverhalen. Het is daarom goed dat
Kees de Ridder die 'oral history' heeft vastgelegd in dit
schitterende boek.
Peter Sijnke
Napoleons Nederlandse voetstappen, 1811-2011
In 2011 is het tweehonderd jaar geleden dat keizer
Napoleon een maand lang door Nederland reisde. Hij bezocht tussen 24
september en 31 oktober 1811 tientallen plaatsen in zes provincies. Er zijn
duizenden boeken geschreven over de wereldberoemde Corsicaan, maar
daarin krijgen diens korte, voor Nederland belangrijke reizen maar weinig
aandacht. De verse Stichting ThemaTijdschriften o.l.v. Anja Krabben en
Roy de Beunje wil die lacune opvullen. Zij wijdt in haar eerste project zes
afleveringen aan het thema Napoleon in Nederland 1811-2011, waarvan
kort geleden de eerste aflevering (over Amsterdam) verscheen. De overige
nummers zijn achtereenvolgens gewijd aan Noord-Holland, Zuid-Holland en
Utrecht, Zeeland en Brabant (afl. 4), Overijssel en Gelderland, Den Haag en
Rotterdam.
Zie verder: www.thematijdschriften.nl
Mevrouw Kasse
foto uit het besproken
boek).
Jan Kuipers
