m
I
12 Aflevering 171 voorjaar 2011
dienen. Het resultaat was Untitled 1986.
Deze drie elementen - weerkaart, windschaal en vlag - zijn de bronnen
voor De Wind geworden. Ze doen een appèl op de werking van de
menselijke zintuigen zien, horen en voelen. Die zintuiglijke waarneming
versterkt de ervaringen van iets nieuws. Kijk eens, luister eens, voel eens
en merk op dat de gewone dingen, een weerkaart, het geluid van de wind,
papierklank, zeer bijzonder zijn.
De wind die je zo hindert
en je haar door de war maakt,
dat is de wind die je haar verwart;
het is de wind waardoor je niet
meer gehinderd wilt worden
als je haar in de war is.
Of neem de windschaal (fig. 2).
Het is een hulpmiddel bij het
beschrijven van een onbeheersbare
kracht in de atmosfeer en de door
mensen waarneembare effecten
ervan. Zo tracht de mens controle
te krijgen op de ongrijpbare natuur.
Wie in De Wind 1968 tegelijk leest
over de wind en luistert naar het
donderende geraas ervan, ervaart
het menselijk onvermogen paal en
perk te stellen aan die werkelijkheid.
Hierover zegt Edna van Duyn dat
Boezem zich met deze hulpmiddelen
de wereld toeëigent. Hij annexeert
de aardse en hemelse sferen door
middel van aan de dagelijkse
praktijk ontleende attributen.5
In De Wind 1968 is de onhoorbare wind van de laagste schaalwaarden
toch waarneembaar door de bladzijden van het bijbehorende boekje
te beroeren. Dankzij de papierklank wordt op die manier een ervaring
toegevoegd aan de tekst van De Wind 1968. Optische en tactiele
waarnemingen gaan hand in hand in dit kunstwerkje om de beschouwer
te laten oordelen over natuur en cultuur, over verschijnen en verdwijnen,
over fantasie en werkelijkheid.
De functie van de omslag is daarbij aanvullend van karakter. Zo dient
de afbeelding van de vlag Untitled 1986 daarop - bijna twintig jaar later
Fig. 1. Marinus
Boezem, 'Untitled
1986', 1986, polyester,
250 x 365 cm (Atelier
MB en Musée d'Art et
d'Histoire, Genève;
foto auteur).
Neem de weerkaart op de vlag (fig.l). Daarop is slechts één kortstondig
moment van het universum vastgelegd. Direct daarna zijn de
omstandigheden al weer gewijzigd. Het is een voorbij ogenblik van een
onzichtbaar deel van de werkelijkheid.
Zoals dat ook in het gedicht Chrysanten van Hans Favery wordt verbeeld,
dat de dichter F. van Dixhoorn bij de presentatie van De Wind in
Middelburg voorlas:
