Aflevering 171 voorjaar 2011
11
Een natuurverschijnsel als 'de wind' wordt zo bij hem tot een onzichtbare
realiteit die indexicaal2 betekenis krijgt in een vlag of windtafel. En een
krachtig conventioneel teken, een weerkaart, siert soms de omslagen van
zijn grafische werk om ons te herinneren aan de vergankelijkheid van de
tijd, ruimte en plaats. Dit is ook het geval bij Slibreeks No. 131, De Wind.
De Wind
Een tot kwartoformaat terug gevouwen omslag van 48,2 x 38,5 cm is
van buiten bedrukt met een weerkaart waarop de weersituatie van 26
september 1968 te zien is. De kaart bestrijkt Europa en de Atlantische
Oceaan. De afbeelding is ontleend aan een vlag met dezelfde weerkaart
die gemaakt is voor een project in Genève, namelijk Untitled 1986. De zee
is blauw gekleurd en het land groen. Daarboven zijn isobaren te zien en
andere internationaal gebruikte meteorologische annotaties. Op de omslag
staat de titel De Wind.
In het vouwblad zit een klein ingenaaid boekje (19,3 x 13,5 cm) bestaande
uit twaalf ongenummerde pagina's. Het is gemaakt van een hoogwaardige
papiersoort zodat van elke pagina de papierklank is te horen. Na het
titelblad De Wind 1968 staan achtereenvolgens per bladzijde de kenmerken
afgedrukt van een windkracht volgens de Windschaal van Beaufort die
als ready-made door de auteur omgedoopt is tot Windschaal van Beaufort
1968. Daaronder ook nog een korte beschrijving van de bijbehorende
zichtbare gevolgen ervan in de natuur.
Tussen de omslag is een compact disc gestoken met de titel Windsculpture.
Een weerkaart prijkt op de disc waarop verder negen geluidsfragmenten
zijn te horen die corresponderen met de beschrijvingen van een
windkracht in het boekje. De geluiden zijn onder technisch gecontroleerde
condities opgenomen in een woestijn, op een prairie, in een dennenbos
en in gebieden waar winden karakteristieke kenmerken vertonen. Deze
geluiden vallen onder het auteursrecht.
De Wind is verschenen in de literaire serie Slibreeks. Daaraan hebben sinds
1977 vele hedendaagse Nederlandse en buitenlandse dichters, schrijvers en
beeldend kunstenaars bijgedragen.3
Analyse en interpretatie
De Wind laat zich eerder ervaren dan lezen. Drie vroeger gemaakte
kunstwerken van Marinus Boezem vormen de basis van dit kleinood. Het
zijn Weerkaart, donderdag 26 september 1968, Windschaal van Beaufort
1968 en Untitled 1986. Het eerste is een in 1968 gesigneerde kopie van de
echte weerkaart. Daarmee correspondeerde een kopie van Windschaal van
Beaufort 1968 met daarop de tekst: 'Boezem, Medium for the furtherance
of renewed experiences'. Samen riepen ze vragen op over de gevolgen van
de zich versnellende communicatiestromen voor de menselijke ervaringen.
Voor de interpretatie van De Wind is het van belang, dat Windschaal
van Beaufort 1968 in 1984 werd herhaald in Stereofonische Schetsen. De
omroepster Noortje van Oostveen las de teksten van de windschaal voor.
Boezem: "Geluid in mijn werk vormt een component van de sculptuur. Het
voegt er een fysieke tijd en ruimte aan toe."4
In 1986 verzocht Hendel Teicher van het Musée d'Art et d'Histoire te
Genève aan Marinus Boezem en anderen een ontwerp voor een vlag in te
