Aflevering 169 najaar 2010
grondstoffen van Terneuzen naar Rotterdam. Een laatste factor van belang
was de regionale arbeidsmarkt. Het arbeidsaanbod bestond voor een
belangrijk deel uit voormalige landarbeiders die geen vakbondsverleden
hadden. Daardoor kon Dow - door het afsluiten van individuele
arbeidscontracten - zelfs de verplichting tot het sluiten van een cao
omzeilen. Eén en ander stond borg voor een rustige arbeidsmarkt en een
hoog arbeidsethos.
Desondanks blijft het de vraag waarom Dow voor Nederland koos in plaats
van Duitsland. Het antwoord op die vraag is gemakkelijk te geven: Dow nam
de Europese gemeenschappelijke markt serieus en het was daarom in de
optiek van het concern om het even om vanuit Nederland dan wel vanuit
Duitsland Europees te opereren.
LambWeston/Meijer v.o.f. 'joint venture'
Met de handel in aardappelen werd in 1920 de grondslag gelegd voor de
huidige onderneming: LambWeston/Meijer, een toonaangevend bedrijf in
de branche van aardappelverwerking in velerlei vormen. Het concern is nu
het gezamenlijke bezit van het Amerikaanse Con Agra Foods/LambWeston
en het Nederlandse bedrijf Meijer Beheer B.V. In de loop van de tijd
groeide het oorspronkelijke bedrijf van Meijer uit tot één van de grootste
aardappelhandelaren van West-Europa. Door de toenemende betekenis
van rechtstreekse contacten tussen de telers en de aardappelverwerkende
bedrijven werd de rol van de aardappelhandel als tussenschakel steeds
minder belangrijk. Ook CMK (Cees Meijer Kruiningen) moest omzien
naar nieuwe wegen. In 1985 werd het roer drastisch omgegooid. De
koerswijziging resulteerde in de introductie van een nieuw assortiment:
de diepgevroren aardappelproducten van hoogwaardige kwaliteit. Ook
de organisatiestructuur van de onderneming onderging een ingrijpende
wijziging. Meijer Beheer B.V. werd de moedermaatschappij van twee
werkmaatschappijen: C. Meijer B.V. en Meijer Frozen Foods B.V. De
eerstgenoemde onderneming - met vestigingen in Rilland-Bath en India
- concentreert zich op de ontwikkeling van nieuwe aardappelrassen,
terwijl Meijer Frozen Foods zich toelegt op de productie van diepgevroren
aardappelproducten.
In 1991 startte LambWeston, de Amerikaanse marktleider in de branche
van diepgevroren aardappelproducten, een bedrijf in de Groningse
Eemshaven. Een samenwerkingsverband met het Kruiningse familiebedrijf
lag voor de hand. Een joint venture met Meijer stelde LambWeston in
1994 in staat beter in te spelen op de voortdurend groeiende markt in
West-Europa. Op basis van een 50:50 vermogensverhouding wist enerzijds
LambWeston zich de toegang te verschaffen tot de Europese markt,
terwijl anderzijds Meijer profiteerde van de door het Amerikaanse bedrijf
verworven kennis op het gebied van diepgevroren aardappelproducten.
Bovendien werd door de samenwerking voor Meijer de deur geopend voor
afzet van haar producten bij de grote fast food ketens, zoals Mc Donald's
en Burger King.5
Cargill Incorporated: 'acquisition'
De wijze waarop Cargill zich de toegang wist te verschaffen tot de
Europese markt verschilt in tweeërlei opzicht van de voorgaande cases.
In de eerste plaats is hier geen sprake van 'vrije vestiging' zoals bij Dow
