Aflevering 169 najaar 2010
invloed hebben op de aantrekkingskracht van een regio door het scheppen
van werkgelegenheid, verbetering van de infrastructuur en stimulering van
het leefklimaat.
Direct Foreign Investment
Er is sprake van directe buitenlandse investeringen indien een bedrijf
direct investeert in een productieproces in een ander land. Dat kan
vorm gegeven worden door in het buitenland een bedrijf op te starten
(de zgn. 'greenfields') of door een lokaal bedrijf over te nemen (de zgn.
'acquisitions'), dan wel op enigerlei manier deel te nemen in een bestaand
bedrijf (de zgn. 'federations' of 'joint ventures'). Van de laatstgenoemde
vorm van samenwerking zijn vele varianten bekend. Daarbij is steeds de
zelfstandigheid van het bestaande bedrijf in het geding. De mate waarin
de oorspronkelijke onderneming in staat is het hoofd boven water te
houden, komt tot uitdrukking in de omvang van de participatie van
derden in het aandelenkapitaal en/of de obligatieleningen (de zgn. interne
vermogensverhoudingen).
Lange tijd hebben economen met het nodige wantrouwen gekeken naar
'direct foreign investment'. Zij zagen daarin pogingen van machtige
multinationals om via deze strategie de - ter bescherming van de
binnenlandse productie - opgeworpen handelsbarrières te omzeilen.
Ook nationale overheden hadden de nodige bedenkingen. Zij zagen de
operaties van de multinationals als een vorm van bedrijfsimperialisme.
Tegenwoordig is het oordeel van beide kampen minder terughoudend
en kritisch, omdat men de onmiskenbare voordelen ziet opwegen tegen
de nadelen. Als de belangrijkste voordelen worden de overdracht van
kennis, nieuwe technologie, introductie van nieuwe producten en creatie
van werkgelegenheid gezien. Overheden en bestaande bedrijven slagen er
bovendien in toenemende mate in hun eigen stempel te drukken op 'direct
foreign investment'. Overheden weten dat doel te bereiken door adequate
wetgeving op het gebied van bedrijfsvestiging; bestaande ondernemingen
door samenwerkingsverbanden aan te gaan waarin de eigen waarde van het
bedrijf tot uitdrukking komt in de gerealiseerde vermogensverhoudingen.
Bedrijfsstrategieën
De bedrijfsstrategieën die bij de realisatie van direct foreign investment
worden gebruikt, kunnen in een drietal categorieën worden onderverdeeld:
a. de zgn. 'greenfield investments'
b. samenwerking in enigerlei vorm ('federations' en 'joint ventures')
c. overname ('acquisition')
De eerstgenoemde variant biedt de multinational optimale
bewegingsvrijheid. De moedermaatschappij start in dit geval een compleet
nieuwe onderneming in het buitenland. Meestal bovendien niet gehinderd
door beperkende maatregelen van de lokale of regionale overheid. In vele
gevallen past een dergelijke investering zelfs in het industrialisatie- en
stimuleringsbeleid van die overheden.
De tweede variant kent vele gradaties en vormen van samenwerking.
Veelal betreft het hier een samenwerkingsverband tussen een bestaande
onderneming en een buitenlandse onderneming die zich in het gastland
wenst te vestigen. In deze gevallen is de intrinsieke waarde en daadkracht
van de bestaande onderneming bepalend voor de invulling van de
