Zout uit verzilt veen:
geen mythe maar realiteit
2
Aflevering 158 winter 2007
Ron Wielinga
De laatste tien jaar zijn steeds meer vraagtekens gerezen over de
zoutwinning uit verzilt veen. Leden van de afdeling Zeeland van de
Archeologische Werkgemeenschap Nederland (AWN) hebben onderzocht in
hoeverre het mogelijk is om met de as van verzilt veen zout te verkrijgen.
Deze oudere proefnemingen leverden geen zout op. Binnen het kader van
het archeologisch onderzoek naar het verdronken dorp Oud-Rilland is
daarom het deelproject 'Zout uit verzilt veen'
toegevoegd. De provincie Zeeland heeft aan
dit deelproject een subsidie toegekend,
waarbij de provincie publieksvoorlichting
heeft bedongen. In overleg met het
archeologisch themapark Archeon in Alphen
aan de Rijn werd besloten om onder zo
authentiek mogelijke omstandigheden
gedurende twee dagen zout te zieden. De -
deze keer met succes berkoonde! -
proefnemingen vonden plaats in het weekend
van 21 en 22 juli 2007. Er waren honderden
belangstellenden. Daarnaast is op kleine
schaal nog een aantal proefnemingen
uitgevoerd.
Grote belangstelling
bij de 'zoutproductie' Over de zoutwinning uit verzilt veen wordt, behoudens korte eerdere
in Archeon; historicus berichten, voor het eerst gepubliceerd rond 1515. In die periode was het
Adrie de Kraker darinkdelven, het delven van zouthoudend veen dat onder een
verstrekt uitleg. sedimentdek werd aangetroffen, al langere tijd geleden vervangen door de
import van ruw baaizout uit Frankrijk. Sindsdien wordt in de literatuur
regelmatig melding gemaakt van de middeleeuwse zoutproductie. De
laatste vijftig jaar is het onderwerp steeds meer in de belangstelling
gekomen. Met name de status quaestionis als basis voor nader onderzoek
Middeleeuws zout uit de delta, samengesteld door K. Leenders, heeft de
middeleeuwse zoutwinning weer prominent op de historische en
archeologische agenda geplaatst. Deze publicatie is als belangrijkste bron
gebruikt voor deze bijdrage. De door Leenders aangehaalde bronnen,
waaruit blijkt dat de zoutwinning uit verzilt veen daadwerkelijk heeft
plaatsgevonden, zijn veelvuldig. Vooral de bronnen over het buitendijks
delven van veen ten behoeve van de zoutwinning zijn overtuigend. Met de
studiedag 'Veen, vis, zout' van het Instituut voor Geo- en Bioarcheologie
(VU), die plaatsvond in oktober 2004, is de middeleeuwse zoutwinning in
een breder kader geplaatst. De thema's veen, vis en zout werden aan de
orde gesteld als samenhangend geheel van een interdisciplinair
onderzoeksveld. Nader werd ingegaan op de interactie, op basis van de
genoemde thema's, tussen de mens en zijn natuurlijke omgeving in tijd en
ruimte.
