De 20ste Historische Studiedag ingeleid
Aflevering 156 zomer 2007
3
Aad de Klerk
Dames en heren, graag heet ik u van harte welkom op deze bijzondere,
want alweer 20ite Historische Studiedag, onder de titel 'Michiel de Ruyter,
held door de eeuwen heen?' In de aankondiging en op het programma staat
achter die titel nadrukkelijk een vraagteken. Dat komt in een gesproken
tekst wat minder duidelijk tot uiting, maar ik kan u verzekeren dat het in de
lezingen zeker een rol zal spelen. Ik mag u welkom heten namens de twee
organisatoren die ook ditmaal gezamenlijk zijn opgetrokken, te weten de
werkgroep Historie en Archeologie van het Koninklijk Zeeuwsch
Genootschap der Wetenschappen en de Stichting Cultureel Erfgoed
Zeeland. Een bijzonder woord van welkom geldt natuurlijk de sprekers en
de heer F.P.J. de Ruyter de Wildt, nazaat van Michiel de Ruyter en tevens
sleutelbewaarder van diens graftombe. Uw aanwezigheid geeft deze
studiedag bijzondere inhoud en kleur.
Een geschikt thema voor deze twintigste studiedag was snel gevonden. Wij
denken ook dat wij op een geschikt moment met deze themamiddag
komen. Nu ons land, nu zeker ook onze provincie zich opmaakt om in 2007
meer dan ruime aandacht aan Michiel de Ruyter te schenken, leek het ons
goed om aan de vooravond van dit themajaar nader stil te staan bij zijn
persoon én de kijk op zijn persoon. Het is ons vanmiddag dus te doen om
historie én historiografie. De beeldvorming rond een held: dat zou een even
goede titel van deze studiemiddag kunnen zijn, want behalve de naam De
Ruyter delen de drie lezingen van vanmiddag de aanduiding 'held'. En ook
dat is trouwens een actueel thema. De Engelse journaliste Lucy Hughes-
Hallet schreef recent een 'geschiedenis van heldenverering'.1 In ons land
wijdt VPRO's OVT, 'een programma over de onvoltooid verleden tijd', een
serie aan onze polderhelden onder wie natuurlijk De Ruyter. En in de
Amsterdamse Nieuwe Kerk kunt u tegen het najaar van 2008 een
tentoonstelling verwachten over nationale helden en heldenverering, een
expositie ter gelegenheid van de opening van het vernieuwde
Rijksmuseum.
Het laatste wat u van mij verwacht, is dat ik nu dieper op deze materie
inga. Het lijkt mij functioneler om nog even te verwijlen bij het bijzondere
lustrum van deze Historische Studiedag. Die werd voor de eerste keer
georganiseerd op 23 november 1985. Ik weet dat zo goed omdat ik toen een
van de sprekers was op deze dag met een thema, nóg Zeeuwser dan
Michiel de Ruyter, namelijk, onder het motto Luctor et Emergo, de strijd
tegen het water. De rekenaars onder u hebben inmiddels kunnen
vaststellen dat als de traditie tot 1985 terugreikt, wij vandaag onze 22ste, in
plaats van onze 20sle studiedag zouden moeten beleven. Echter, in twee
kalenderjaren (1988 en 1994) was er geen sprake van een Historische
Studiedag.2
Waar ging het over, tussen Luctor et Emergo toen en Vlissinger Michiel
vandaag? Eigenlijk over de meest uiteenlopende aspecten van de Zeeuwse
geschiedenis. Het volgende viel me, bij een vluchtige analyse, wel op.
Slechts eenmaal (namelijk in 1993) ging een complete studiedag over
