Voor 't jonge volkje
In de negentiende eeuw ontwikkelde de kinderliteratuur zich tot een volwassen tak van het
boekenbedrijf. Voor het eerst manifesteerden zich auteurs en uitgeverijen die zich exclusief met
boeken voor de jeugd bezighielden. De dichter J.P. Heije schreef populaire liedteksten,
voornamelijk voor kinderen (bijvoorbeeld 'De zilvervloot' en 'Zie de maan schijnt door de bomen')
en de uiterst productieve J.J.A. Goeverneur was de eerste die van schrijvende kindervriend zijn
beroep maakte. Hij werd met name bekend door zijn bewerkingen van buitenlandse klassiekers. De
jeugdliteratuur was verder vooral in handen van onderwijzers: Anslijn, Andriessen, Gerdes,
Stamperius en Been schreven romans, meestal over een historisch onderwerp. Ook Pieter Louwerse
was zo'n onderwijzer-schrijver. Als we afgaan op de schaarse biografische gegevens die over hem
beschikbaar zijn, erfde hij het verteltalent van zijn vader en het onderwijzersbloed via moederszijde.
Door het vroege overlijden van zijn ouders - hij werd op 11-jarige leeftijd wees - ontving hij zijn
vorming van zijn oom en toeziend voogd Pieter Puijpe. onderwijzer in Vlissingen. Pieter Louwerse
koos ook voor het onderwijzersvak. Hij gaf les op scholen in Dirksland, Goes, Hazerswoude en
vanaf 1872 in Den Haag. de stad die hem getrokken zou hebben door haar rijke historie.
Louwerse debuteerde in 1869 met het antropomorfistische Lachen en leeren: vertellingen uit het
leven der vien'oetige dieren. Goeverneur schreef een woord vooraf waarin hij het boek 'van een tot
hiertoe nog slechts in kleinen kring bekend geworden auteur' aanprijst. Het boek was de start van een
productieve schrijverscarrière, waarin hij uiteenlopende genres beoefende. In zijn historische
romans, die hij zelf 'geschied-kundige verhalen' noemde, stond het vaderlandslievende aspect
bovenaan. Het onderwerp van zijn eerste geschiedkundig verhaal ontleende hij aan zijn
geboortestreek: Vlissingen in 1572. Daarna volgden verhalen over de zeehelden Tromp, De Ruyter,
Piet Heyn en enkele die speelden in de middeleeuwen. Louwerse was ook actief als redacteur van
Portret van Goeverneur uit: Noord en Zuid.
Taalkundig Tijdschrift voor de beide
Nederlanden 1899, afl. 22. Lith. en druk G.J.
Thieme, Arnhem.
3
