ZELDZAME KAARSNIS BIJ SLOOP VERLOREN GEGAAN
Bas Oele
Tijdens de sloop van het hoekpand Kerkplein-Ooststraat te Kapelle werd in de scheidingsmuur met
het belendende pand aan het Kerkplein een gotische kaarsnis aangetroffen. Hoewel kaarsnisjes van
eenvoudiger vorm in vele middeleeuwse gebouwen worden aangetroffen, zijn gotische kaarsnisjes
tamelijk zeldzaam en worden alleen aangetroffen in representatieve ruimtes van belangrijke
gebouwen. Zo werd in een beerput van kasteel Valkenisse een vormsteen van een gotische kaarsnis
aangetroffen' en kennen we een vergelijkbare nis uit de 'De Drie Kronen' in den Bosch2 terwijl
Peter Don een volgende beschrijving geeft van een aantal kaarsnissen welke zich bevinden in het
monumentale huis Nobelstraat 19 in Den Briel.3 Deze kaarsnissen waren aan de bovenzijde
bekroond met een in driepasvorm behakte baksteen. Inwendig waren de nissen gestukadoord en
door middel van een sjabloon was op de achterwand met rode verf een versiering aangebracht.
Terug naar de kaarsnis in Kapelle. Zoals reeds beschreven zijn deze kaarsnissen aan de bovenzijde
afgesloten met een tweetal in vorm gehouwen bakstenen die een gotische driepas vormen.
Bijzonder in Kapelle is dat de sluitstenen in twee delen gehakt zijn. Het voorste gedeelte van de
stenen vormt een gotische spitsboog, terwijl het achterste gedeelte een gotische driepas vormt. De
nis loopt naar onder enigszins taps toe en is inwendig geheel gestukadoord, waarbij de hoeken hol
zijn afgewerkt. Ook de muur waarin de kaarsnis werd aangetroffen is gezien het onregelmatige
steensverband vanaf de bouwtijd geheel gestukadoord geweest.
an «w®. v v
v -c.,:
i a K
r V r r -S,
■PPJHM
-f, - t
-1 ,/v-
A t-> ÏW-*- -
rT «fc uk— "V
- r -* 1
- T --a» -
J
V - V k i 1
- fc. .-f ■">-'
'■*- T v "~T i "«f1 - J i
é'J&O
>4 i... - -,*> v -
fC-. - u- -ïs - - j
1 a -
i ..i r r
- fgt**- -• 4 1
De aangetroffen kaarsnis.
In de muur met de kaarsnis bevinden zich geen balkgaten of iets dergelijks, zodat we kunnen
aannemen dat de moerbalken evenwijdig aan deze muur gelopen hebben, waaruit volgt dat de kap
van het gebouw evenwijdig aan het Kerkplein gelopen zal hebben. Zowel de muur met de nis als de
resten van de voor- en achtergevel waren met hun ca. 65 cm behoorlijk dik. Ze behoorden
ongetwijfeld tot een voornaam bouwwerk. De hoge plaatsing van de nis in de muur doet
veronderstellen dat ze zich in een opkamer boven een kelder bevond. Lettend op het vrij kleine
steenformaat van 25 x 12,5 x 6 a 6? cm zal de bouw zeker niet voor het einde van de 15de eeuw
hebben plaatsgevonden. Ter informatie: de stenen aan het op het eind van de 15de eeuw gebouwde
20
