OVER BOEKEN
n J. B. Kuipers (eindred.), Sluimerend in slik. Verdronken dorpen en verdronken land in zuidwest
ederland (Middelburg/Vlissingen: Den Boer/De Ruiter, 2004). 17,5 cm x 27,5 cm, 120 pagina's,
ebonden, fullcolour, ISBN 90-74576-50-8, 19,50.
rdronken dorpen hebben iets mysterieus. Ze zijn er wel en niet. Ze leven in sagen en legenden,
ythen en vissersverhalen en ze bevinden zich soms een paar meter onder je voeten. Of je nu door
Je uitgestrekte slikken onder Waarde banjert, duikt aan de boorden van de Grevelingen, vaart boven
diepe wateren van de Oosterschelde of loopt door een polder onder Terneuzen; ze zijn er. Vaak
■bben we er geen weet van. Dan is er nu een boek dat vele namen noemt van eens florerende
eden of kwakkelende dorpjes, soms niet meer dan buurtschappen. En de lijst groeit. In Sluimerend
slik komen veel van die steden en dorpen aan bod, van de Romeinse tijd tot in de zestiende eeuw.
iet allemaal, want dat is ondoenlijk. Soms herinnert slechts een naam aan een dorp en is er sinds
en overstroming nooit meer van gehoord. Een enkele keer leeft een verdronken stad door in de
rinnering van mensen, levendig gehouden door de glorie ervan of de desastreuze ondergang. Zo'n
ad is Reimerswaal, zo'n dorp is Valkenisse. Over beide wordt veel verteld, want er is nog veel van
'kend of, zoals bij Valkenisse. de laatste decennia door onderzoek veel aan het licht gekomen. Het
aat om strijd, zowel tegen de elementen als tegen de mens. Een aardig intermezzo in het boek is
een hoofdstuk over de zo goed als verlaten dorpen, eigenlijk een ander fenomeen. Als een dorp
ohield een bestaansrecht te hebben, dan verlieten de inwoners het een voor een. Ondanks de wat
ieste inhoud - immers, alle genoemde dorpen en steden bestaan niet meer en dat maakt het boek
>l een soort dodenzang - is het een fleurig boek geworden. Dat valt vooral toe te schrijven aan de
amboyante vormgeving van Ramon de Nennie, die al eerder delen in deze historische reeks van
tgeverij Den boer/De Ruiter heeft vormgegeven. Je kunt er voor of tegen zijn. maar het is een
erkenbare stijl die noodt tot plaatjes kijken. En plaatjes zijn er, zeer veel.
Dit is het jaar waarin er een monument moet worden opgericht voor de verdronken dorpen. Het is
oorafgegaan door een ander monumentje. Nergens zijn er zoveel verdronken (en verlaten) dorpen
■ij elkaar gebracht als in dit boek. De auteurs hebben zich niet beperkt tot Zeeland, ook delen van
angrenzende provincies zijn meegenomen, zoals de Grote Waard, ten zuidoosten van Dordrecht. Het
waren vooral de vloeden van 1530 en 1532 die Zeeland, de Zuid-Hollandse eilanden en de Biesbosch
Je (min of meer) huidige vorm hebben gegeven. Het boek schetst daarmee een stuk
waterstaatsgeschiedenis, waar je in deze provincie niet omheen kunt. Over die geschiedenis is echter
al heel veel verschenen en in dit boek vind je weinig toevoegingen. Het was aardig geweest om meer
in te zoomen op de dorpen zelf. Dat gebeurt wel hier en daar, maar de dorpen gaan pas leven als er
meer over wordt verteld. Dat is lastig, wordt ook in het boek geschreven, want over veel dorpen is
niets tot zeer weinig bekend. Met de informatie die in dit boek wordt gegeven, zullen we het voorlopig
moeten doen. Archeologische opgravingen (ter land en ter zee) kunnen nog voor verrassingen zorgen.
27
