hun nummer. We hadden er eentje ingekwartierd op onze boerderij bij Cadzand. Een jongen i t
Aken. Die hielp gewoon mee als boerenknecht. En hij werkte hard. hoor. Hij had ook foto's bij
zich van zijn ouders en zussen. En hij was altijd beleefd en netjes. Hij heette Heinrich, maar mi n
moeder noemde hem gewoon Henk. Hij zal nu wel dood zijn, die Henk. Het was een aardig;
jongen.' 'Ja, laten we een standbeeld voor die moffen oprichten. Hou toch op, man', schamperde
iemand. 'Vergeet niet dat we hier nu zo zitten dankzij hen. En dat alles een grote puinhoop s
dankzij meneer Hitier. Twee weken geleden ben ik nog in het oosten op pad gegaan van
Vogelwaarde naar Sint-Jansteen om aardappels te halen. En overal in het land struikel je over d
verrekte palen die ze daar hebben neergezet. Om luchtlandingen van de tommies te voorkomei
Rommelasperges noemen ze die dingen, wist je dat? In april hebben ze honderden mannen uit c
dorpjes gevorderd om die palen te slaan. Er staan honderdduizenden van die krengen. Hed
Zeeuws-Vlaanderen is naar de bliksem geholpen, zeg ik je. Het komt nooit meer goed.' 'Heeft er
iemand kaas bij zich, of melk?', informeerde de vrouw die door het gepraat wakker was gewordei
Niemand gaf antwoord.
De lucht in de kelder werd zwaarder en zwaarder door de sigarettenrook. Een man schoof een
plank weg en een straaltje daglicht scheen op de vloer. Jan huiverde.
Hij keek op het zakhorloge van zijn vader. Het was drie uur in de middag. Hij voelde stof prikkele r
zijn neus. 'In Terneuzen kon je zo een paard meenemen', zei de man met het verband. 'Het wemeld
er van de legerpaarden. Ze lieten ze gewoon achter. Op elk stukje gras in de stad stonden er wel ee
paar te grazen. Ik heb nooit geweten dat die moffen zoveel paarden hadden. Maar ze gebruiken z
om de kanonnen te trekken, en wagens en zo. En de officieren, die rijden graag op paarden."Ik hou
van paarden', zei een man. 'Ik ook, een lekkere paardenbiefstuk is nooit weg', zei een ande
Iedereen lachte. Maar het gelach klonk akelig hol in de kelder. Jan dommelde langzaam weg. O
zijn tocht door de nacht van Oostburg naar hier, had hij geen slaap gehad. Even had hij overwoge
om naar het zuiden te vluchten, naar de Canadezen toe. Maar een man in Oostburg die hij toevalli
sprak raadde hem dat met kracht af. Dan moest je door de frontlinie heen en werd je zeke
doodgeschoten door de scherpschutters. Bovendien hadden de Duitsers onder Eede en Aardenbur
polders onder water laten lopen en overal boobytraps gelegd. Jan herinnerde zich dat de man ui
Oostburg had verteld van opgezwollen lijken die ze volstopten met explosieven. Ze ontploften al
je ze aanraakte. Verder had de man uit Oostburg nog verteld dat hij een Canades>.
compagniescommandant op Radio Oranje een beschrijving van de streek had horen geven. 'Dit hel
godvergeten land is de ene sloot na de andere. Het is helemaal geen land'. Dat had de militai
gezegd. Jan viel in slaap. Scheefgezakt tegen de vochtige muur van de kelder, de boodschappenta
in zijn armen geklemd. Het kind huilde weer zachtjes en een man vloekte hartgrondig. Maar Jai
hoorde niets meer.
Rond de klok van vieren kwamen de vliegtuigen. Als spoken over de zee. Een zwaar geronl
verdoofde elk ander geluid in Breskens en even later viel de eerste golf bommen. De middag
veranderde in een enorme stofwolk. Het dorp stond meteen in brand. Overal snerpten scherven
staal beet zich in huizen. Mensen werden uiteengescheurd als wattenpoppetjes. Drukgolvei
raasden alles plat. De grond trilde zwaar bij elke inslag. 'Het was of alle helse machten losgebrokei
waren', zou een ooggetuige later in zijn dagboek schrijven. Hij noteerde dat de bommenwerpers ii
golven kwamen aanvliegen. Elke golf telde omstreeks zestig vliegtuigen. De chaos op de gronc
was onbeschrijflijk. Er werden die middag in september maar liefst 451 bommen van 500 lbf
gedropt. Het vissersdorpje kreeg in amper twintig minuten een bommenlading van in totaal 93 tor
op zijn daken. Het was mede hierdoor dat de Britse militaire historicus John North op 28 novembe;
van datzelfde jaar zou optekenen dat 'de opening van de Schelde een periode is geweest met de
16
