VAN PLATTE ZEUGEN, PIMPAMPOENTJES EN
KAKKERNISJES
De verkiezing van het mooiste Zeeuwse dialectwoord (1)
Veronique De Tier
0. Inleiding
Wie tijdens de laatste maanden van 2004 in Zeeland oog en oor had voor streektaal, weet
ongetwijfeld dat er naar aanleiding van het 75-jarige bestaan van de Zeeuwsche Vereeniging voor
Dialectonderzoek een dialectverkiezing gehouden is. De Vereeniging was op zoek naar het
mooiste/leukste/meest typische... Zeeuwse woord. Aanvankelijk leek het alsof g/hosternokke zou
winnen, nipt gevolgd door pimpampoentje. Dat waren immers de Zeeuwse woorden die het meest
werden ingezonden. Op de Dialectdag werd een eerste tussenstand vrijgegeven. Zo wisten heel wat
Zeeuwen dat G/Hosternokke op dat moment op kop lag, en dat leverde uiteraard nog wat extra
inzendingen op in het voordeel van deze bastaardvloek. Het is immers een expressief woord. Maar
het zorgde ook voor tegenreacties, zodat het Zeeuws-Vlaamse pimpampoentje vlug oprukte naar
een tweede plaats.
Een grote groep mensen is het er wel over eens dat g/hosternokke inderdaad een typisch Zeeuws
woord is dat vrijwel alleen in Zeeland gebruikt wordt, maar het idee van een bastaardvloek als
mooiste woord, daar was niet iedereen gelukkig mee. De uiteindelijke knoop werd door een panel
van negen Zeeuwen - de gastsprekers en de panelleider van het dialectsymposium - doorgehakt, met
resultaat.
1. Verloop van de wedstrijd
Ruim achthonderd mensen hebben de moeite gedaan om een Zeeuws woord of een Zeeuwse
uitdrukking of beide in te sturen via post of bibliotheek of via de website van de Zeeuwse
Bibliotheek. Om de selectie wat eenvoudiger te maken voor de uiteindelijke jury werd besloten een
vijftal leden van de dialectsymposiumwerkgroep hun tien favorieten te laten kiezen. Die selectie
(een kleine vijftig woorden en uitdrukkingen) werd vervolgens voorgelegd aan vijf taalkundigen
buiten Zeeland. Op basis daarvan werd een top-15 opgesteld, waaruit de uiteindelijke jury - de
panelleden van het dialectsymposium - mochten kiezen. Omdat de Zeeuwsche Vereeniging het niet
echt over een winnaar wilde hebben, is besloten per sectie (woorden en uitdrukkingen) de vijf
favorieten te selecteren en die alle te laten 'winnen'. De tien winnaars werden bekendgemaakt aan
het eind van een goed geslaagd dialectsymposium. Door een ex-aequo-score werden dat er
uiteindelijk twaalf. Bij de dialectwoorden waren het platte zeuge 'schuurborstel'. ruug(es)ödt
'ragebol', vaneffentenden/vanessentenden 'van begin tot eind', ver(h)abbezakken 'verwaarlozen',
murpel 'knikker' en g/hosternokke (bastaardvloek); bij de uitdrukkingen li mae kè 't alanka 'laat
maar ik heb het al lang', mokokè 'moet ik ook hebben', oemoemenoe 'hoe moeten we nu', belbel,
bel 'wel, wel, wel' en kwa, zei bure, en ze bleef nog een ure 'kom. zei de buurvrouw, en ze bleef
nog een uur'.
Van elk van de twaalf winnaars werd via loting een inzender beloond met een Woordenboek der
Zeeuwsche Dialecten of een Supplement; tweehonderd anderen kregen een jaarabonnement op
Nehalennia. Uit waardering voor de vele inzendingen, zal er gedurende deze jaargang van
Nehalennia aandacht besteed worden aan de inzendingen van deze mooiste -
dialectwoordverkiezing.
In deze bijdrage laten we u kennismaken met de zeven geselecteerde mooiste woorden; in de
volgende Nehalennia bekijken we de geselecteerde uitdrukkingen. In het derde en vierde nummer
7
