o-klank!), wellicht omdat men het woord niet meer herkende en er met toevoeging van de r
volksetymologisch een ander woord ontstond: rugesöört. In het WZD staan o.a. ruus' odd,
rugersöód en rugesóórt.
In het naburige Brabant kent men vormen als ragebol, rabesbol, raverskop en ravershoofd. De
Zeeuwse vormen hebben vooral -hoofd als tweede deel. Vormen met -hoofd zijn bekend in een
aaneensluitend gebied dat gevormd wordt door Zuid-Beveland, Tholen, Sint-Philipsland, Goeree,
Overflakkee, Voorne, Putten, Beierland en in nog enkele alleenstaande plaatsen in de buurt.
Koppejaoger - een enkele keer kobbejaoger - is de Zeeuws-Vlaamse benaming, die ook in
Vlaanderen vrij algemeen gebruikt wordt. Ook kopvaoger komt wel eens voor. Voor de verkiezing
werd in de spinnensector ook nog het werkwoord koppekraemen ingestuurd, voor 'het spinrag
weghalen'. De vorm koppekraemer voor 'ragebol' is ooit opgetekend in Zuid-Beveland. Dit kramen
betekent zo veel als 'opruimen'. Opkramen wordt in deze betekenis hier en daar wel nog gehoord
in Vlaanderen; oorspronkelijk verwijst het naar 'weghalen en wegbergen van de te verkopen waren
op de markt en vertrekken'.
Andere Zeeuwse vormen zijn koppespin(ne)veger (op Schouwen-Duiveland, Noord-Beveland en
oostelijk Zeeuws-Vlaanderen, iets minder frequent op Tholen, Zuid-Beveland en Walcheren),
koppespinvager, koppespinder en koppespinner.
2.3. vaneffentenden/vanessentenden
Deze woordgroep is in de wedstrijd vooral opgegeven als Zeeuws woord en niet als Zeeuwse
uitdrukking; daarom is het ook in de categorie 'Zeeuws woord' verkozen, hoewel we hier te maken
hebben met een woordgroep die 'van begin tot einde' betekent.
De vorm vaneffentenden of vaneffentennen is bekend op Tholen en Zuid-Beveland (WZD). De
vorm vanessentenden wordt in heel Zeeland (en ook daarbuiten, bijvoorbeeld vanensentens in
Vlaanderen) gebruikt. Dek neemt van nessen tennen op in zijn Kruiningse woordenlijst. Hij merkt
op dat als nessen een plaats aanduidt, het vervangen kan worden door nest of neffen. In de andere
gevallen kan het alleen vervangen worden door neffen.
In het WZD situeert Ghijsen van nessentennen vooral in oostelijk Zuid-Beveland. Het heeft ook de
overdrachtelijke betekenis 'driftig van aard'. Vaneffentende(n) of vaneffentennen wordt opgetekend
in Zuid-Beveland en Tholen, en heeft op de Bevelanden en Tholen ook de betekenis 'ongeduldig,
kort-aangebonden'; ie is gauw van effentènden. Vanessentenden en varianten (van essen tènnen,
van estènde, van ènsentènde(n), van ènsentend, van ènstenden, van ènstentènden) zijn verspreid
over heel Zeeland.
2.4 ver(h)abbezakken
Of men het werkwoord verhabbezakken als een typisch Zeeuws woord moet beschouwen is wat
twijfelachtig, omdat het een vrij groot verspreidingsgebied heeft. Het is wellicht enkele keren
ingezonden omdat het niet meer zo bekend is en omdat het mooi klinkt. Als woorden uit de
dagelijkse omgangstaal verdwijnen, durven mensen nogal eens beweren dat het een typisch
dialectwoord is: 'je hoort het nergens anders, alleen in ons dorp'. Dat is niet altijd het geval, en dat
geldt bijvoorbeeld voor verhabbezakken. We vinden dit werkwoord in het WZD onder
ver'abbezakken (de h wordt vervangen door een in het woordenboek). Het betekent
'verwaarlozen, slecht behandelen'. Het WZD geeft ook de vormen ver'obbezakken,
ver'abbezakken, verbabbezakke(n). Het WNT geeft voor Duiveland de vorm verobbezakken,
opgetekend in 1958.
Het woord is in een aantal verwante betekenissen en met veel uitspraakvariatie bekend in een vrij
groot gebied in Nederland en Vlaanderen, zo blijkt uit citaten in het WNT: verhabbezakken,
verbabzakken (o.a. in Limburg), verpapzakken of het Vlaamse verbabbelzakkne. Ook verbofzakken
9
