De gezondsheidstoestand van onze voorouders
Het archeologisch skelet als archief van falen en succes
G.J.R. Maat
In stilte legt het menselijk skelet vele van onze falende en succesvolle aanpassingen
aan het leven vast. Analyse van botveranderingen, ontstaan onder extreme milieu
condities van pool tot woestijn, brengt deze onder ogen.
Het begrip 'skelet' roept bij velen stereotiepe associaties op. Het is tekenend, dat ver
reweg de meeste van deze associaties gemeen hebben dat zij verwijzen naar een sta
tische toestand. Voor zichzelf sprekende voorbeelden zijn: de (onherroepelijke) dood,
de (onafwendbare) vergankelijkheid, het (voortdurende) gevaar, de (niet aflatende)
vrees, het (meedogenloze) oordeel. Bovendien valt het weinig opbeurende karakter
van de associaties op. Is er iets mis met het skelet? Is het skelet ons te onbekend en
is het dus onbemind? En dat terwijl wij toch een heel leven lang, zelfs al vóór onze
geboorte, ons eigen skelet bezitten. Of nog beter gezegd: van meet af aan door ons
skelet overeind gehouden worden. Duidelijk is dat, alle kennis ten spijt, het mense
lijk skelet noch met het leven, noch met levenslust vereenzelvigd wordt.
Fig. 1. Op het schedeldak is de
zogenaamde grote (ruitvormige)
fontanel goed te zien bij een pre
paraat van een ca. 39 weken oude
menselijke foetus (collectie
Anatomisch Museum, Leids
Universitair Medisch Centrum).
DE GEZONDSHEIDSTOESTAND VAN ONZE VOOROUDERS
23
