Die klok loopt alleen als hij dagelijks wordt opgewonden. En daarom zien we Verhorst zijn
dagelijkse klimpartij verrichten.
De gemeenteraad vergadert
Aan het eind van de Voorstraat, tegen de Dorpsdijk aan, staat een herberg. Daar vergadert de
gemeenteraad in een gehuurd vertrek, ongeveer éénmaal per maand. Kom, wij mogen de
vergadering bijwonen, mits met ongedekten hoofdezo schrijft het reglement voor. En mits wij
geen enkel blijk geven van af- of goedkeuring van het gesprokene.
Burgemeester opent de vergadering, waarna hij het door de gemeenteraad ingestelde gebed
voorleest. Al driekwart eeuw lang is die voorlezing geschied door papa Willem Lodewijk, eerst als
burgemeester, later als secretaris - en nu door zijn zoon eerst als secretaris, en nu dan als
burgemeester. Hierin wordt God gebeden om aan de raad te verlenen 'de geest der wijsheid,
bedachtzaamheid, onpartijdigheid en kloekmoedigheid bij het besturen', maar vooral het verzorgen
van de aan de raad toevertrouwde gemeente.
Als burgemeester een onderwerp heeft ingeleid - b.v. het verpachten van het regenwater, dat van de
kerk en de school in vaten wordt verzameld - dan neemt allereerst het raadslid het woord, dat
daartoe door het lot is aangewezen; de andere leden komen aan de beurt in de volgorde waarin de
presentielijst is getekend. Ieder spreekt, staande voor zijn stoel. Ook de niet-sprekende leden is het
ten strengste verboden om tekenen te geven van goed- of afkeuring. Vier gewone leden en twee
wethouders, vóór 1850 assessoren genoemd, zijn het. Allen zijn gekleed in hun dik lakense
boerenpak. Alleen de burgemeester heeft, als teken van zijn oriëntatie tot over de grenzen van het
eiland, een burgerkostuum aan, waarschijnlijk een 'geklede jas'.
In de beide havens, Kamperland en Geersdijk, heeft de raad wegers aangesteld voor de ingevoerde
turf en steenkool. In de handen van de burgemeester leggen zij de eed af om hun taak onkreukbaar
te verrichten. Dat doen ook de Heeren van de Ronde Maat'die het volume meten van de uit te
voeren tarwe en andere granen. Voor de aardappeltonders, die het volume van de uit te voeren
aardappels moeten meten, de zoutmeters en de eykers voor de zoutmaten' geldt hetzelfde. Zo
worden ook nog de zes keurmeesters van de meekrap ieder jaar, dat wil zeggen vóór iedere oogst
opnieuw benoemd en beëdigd. De zorg voor de reputatie van het meekrapproduct gaat zover, dat
zelfs het voltallig personeel van de beide meestoven ieder jaar opnieuw die eed van
onkreukbaarheid moet afleggen. Het gewicht van hun arbeid komt ook tot uiting in hun loon, dat
bijna het dubbele bedraagt van dat van een gewoon arbeider. Je hebt niet zo maar een baantje, nee,
er is verantwoordelijkheid aan je toevertrouwd, die je voor God en het gemeentebestuur gezworen
hebt eerlijk te hanteren: 'Zo waarlijk helpe mij God Almagtig'Dat geeft waardigheid en stijl aan
deze kleine samenleving.
Uit de taakopdrachten aan al deze functionarissen blijkt het merkwaardig feit, dat Noord- Beveland
er, heel parmantig, eigen in- en uitvoerrechten op nahield! De gemeenten van het eiland bepaalden,
in onderling overleg, voor het hele eiland geldende heffingen op 'gedisteleerd'wijn, tabak en
sigaren. Zo gingen de bemoeienissen met het economisch gebeuren opmerkelijk ver.
Wekelijks vond door B. W. de broodzettingplaats, de bepaling van de broodprijs. Hierbij werd
rekening gehouden met de marktprijs van het graan te Goes, met de onkosten van de bakker en met
een redelijke winst.
De samenstelling van de vier broodsoorten is nauwkeurig voorgeschreven. De broodsoort moet met
een letter op het brood worden gemerkt. De broodwagens en manden moeten de naam van de
bakker vermelden. Alleen brood op bestelling mag in aard en prijs afwijken van de vier
voorgeschreven soorten. Maar zulk brood mag niet in de winkel liggen. In 1850 vinden wij een
koninklijk besluit, waarin een uitvinding wordt aangeprezen om vervalsching van roggebrood
3
