moest ik een heel eind over braak terrein loopen met de fiets op mijn neken kwam tenslotte weer
aan bij de driesprong, waar ik de patrouille ontmoet had. Ijlings reed ik daarop de weg naar het
veer in, maar ontmoette vrijwel onmiddellijk dezelfde Duitsche patrouille, die in handen of liever in
de mitrailleuses van den ouden Generaal gevallen waren en met zwaar verlies al schietend
terugtrokken.
Er bleef mij niets over dan te spurten en te vertrouwen op mijn goed gesternte in twee verschillende
werelddeelen is mij voorspeld, dat ik 87 jaar werd), zoodat ik tusschen al dat geschiet door
behouden bij mijn ega terugkwam. Die had zich intusschen als schildknaap een joodje aangemeten,
met een physionomie der woestijn, die waarschijnlijk in verband met dit in nazie-oogen
verwerpelijk uiterlijk, maar ook omdat zijn moeder in Frankrijk woonde, na de ontwapening der
Nederlandsche soldaten besloten had per fiets de Fransche achterhoede te volgen. Hij was een jong
ingenieur, die als vaandrig bij de kustartillerie was ingedeeld en in aperte paniekstemming
verkeerde. Ik engageerde hem direct als porteur en een dikke poilu bleek bereid ook een deel der
bagage te dragen en zoo begaven wij ons full speed te midden der opdringende massa 's der
Fransche soldaten in de richting van een aanleggende mijnenveger. Toen kwam de Fransche
courtoisie tot zijn recht, ik hoefde maar telkens te herhalen 'Messieurs, voulez-vous laisser passer
madame?' of zij openden de rangen en lieten ons door. Hoe we precies aan boord kwamen weet ik
nog niet. Wel weet ik, dat ik den dikken poilu met mijn kleren en mijn bloeddrukmeter in een bundel
nooit heb teruggezien en dat het joodje het valies met al Annies kleren, in de Schelde heeft laten
vallen, volgens hem om het veege lijf te redden, dat anders in de Schelde gevallen zou zijn. 'Troost
U maar' zei hij tegen Annie 'ik heb ook niets.
Tijdens de overtocht deed zich een incident voor. Het schip waarop zij de overtocht trachtten te
maken werd aangevaren en iedereen moest midden op de Schelde overstappen op een ander schip.
Vanaf Breskens konden zij drieën meerijden met een ambulance die gewonden naar het ziekenhuis
in Oostburg bracht, daar aangekomen overnachtten zij in een klein hotelletje, terwijl de gehele nacht
Hollandse en Belgische troepen zuidwaarts trokken. Anderdaags kregen zij een lift van enkele
marechaussees naar Sluis en vandaar ging het per gehuurde auto naar Brugge. Voor grof geld kreeg
van Tricht het gedaan dat ze met een grote 'cammion' met Bredase refugiés mee konden tot de
Franse grens. Deze bleek gesloten en slechts dankzij enkele Belgische verpleegsters en een Rode
Kruis functionaris werden zij toegelaten op Frans grondgebied. Eenmaal de grens over konden zij
rustig per tram naar Lille. Vandaar te voet verder, spoedig konden zij evenwel met Engelse
millitairen meerijden naar Lens. Toen was het met het rijden gedaan en liepen zij dertig kilometer,
waarbij Annie 's hoge hakken danig afsleten. Tegen de avond kwam het gezelschap in het
wijnstadje Bruax. Daar werden zes fietsen gekocht waarmee de volgende dag de tocht richting St.
Pol werd voortgezet. Onderweg kwam het bericht dat de Duitsers reeds deze plaats hadden bezet,
daarom verlieten zij de grote wegen en fietsten die dag nog tot 8 uur 's avond langs kleinere wegen
en kregen van alle kanten onmiskenbare bewijzen, dat wij dicht bij de spits van het gemotoriseerde
leger waren, dat 5 dagen van te voren de verlengde Maginotlinie gepasseerd was. (Hoe zij dit
gedaan hebben ervoer ik later uit een opgeraapte Duitsche krant, waarin de techniek van de
doorbraak beschreven werd door een officier-ingenieur. Het ging om het 'ouvrage 505bestaande
uit een groote stalen koepel rustend op beton en onderaards ermee verbonden meerdere kleine
dergelijke koepels. Door middel van geweldig geschutvuur, dat aanhield gedurende 24 uur,
slaagden de moffen erin het betonnen fundament eenigszins bloot te leggen. Daarna kropen
pioniers door middel van zware dinamietpatronen en beschermd door een horizontaal, op de
schietgaten gericht bombardement, tot aan het blootgelegde beton, en plaatsten daar hun dinamiet.
Bij de ontploffing vloog de koepel lm. in de lucht en viel daarna in scheve positie op zijn plaats
28
