de Hoofdelijke Omslag en de Intekenlijst wisselden enorm. Toen in 1867 de broodprijs heel hoog
geworden was, steeg de Hoofdelijke Omslag tot driemaal zo hoog als voorheen.
- Het antwoord luidt, dat alle drie vormen van armenzorg gefinancierd werden door die kleine groep
van de bevolking, die voor zichzelf kon zorgen en dan nog iets overhield. Vanuit dit oogpunt gezien
boezemt de armenzorg mij echt wel ontzag in.
Nationale militie
'De burgemeester der Gemeente Wissenkerke c.a. committeert bij deze den veldwachter der
voorschrevene Gemeente, Johannes Molhoek, om de manschappen in het eiland Noord-Beveland,
behoorende tot de ligting voor de Nationale Militie van het jaar 1865, te begeleiden van het
Camperlandsche veer naar de koopmansbeurs te Middelburg. Op Maandag den 8 Mei 1865
zullende die manschappen zich des morgens 6 uur van den dag verzamelen aan het
Camperlandsche veer. Onder de over te brengen manschappen zijn niet begrepen de
plaatsvervangers en nummerverwisselaars 'en op den dag der aflevering zijne manschappen
steeds bijeen te houden en hen niet te verlaten voor dat de aflevering zal zijn bewerkstelligd.
Die mars van Veere naar Middelburg met tien tot vijftien jongens vormt een plaatje dat we graag in
onze herinnering bewaren. In het najaar volgden nog enkele knapen dezelfde route 'die bij de
troepen te paard worden ingelijfd
Strandvonderij
Ko was strandvonder van Wissenkerke en Colijnsplaat, een tijdrovend werk! De lijsten van de
vondsten werden per advertentie in de Middelburgsche Courant gepubliceerd, gevolgd door vier
wettelijk voorgeschreven Oproepingen. De niet gereclameerde strandgoederen werden dan geveild,
na verkregen toestemming van Gedeputeerde Staaten van Zeeland, onder leiding van notaris J.W.
Vader te Kortgene, een neef van Ko. Tenslotte ontvingen Gedeputeerde Staten de 'Reekening en
verantwoording wegens het beheer van in voorschrevene gemeente gestrande en opgevischte
goederen'
In 1854 had de nog onervaren strandvonder twintig blokken mahoniehout teruggegeven aan de
rechtmatige eigenaar. Dat mocht helemaal niet! Zonder autorisatie! De directeur der Directe
Belastingen in Zeeland deelde Ko een berisping uit, waarschuwende voor 'groote moeijelijkheden
en kostbare geldelijke ongelegenheden
Wat werd er zoal opgevist? Masten, balken, meestal 'eike en greine'boeitonnetjes, platen, knieën
(geknikte stukken hout), stengen, gieken, sloepen, roeiboten, al dan niet gemerkte wrakjes, de romp
van een loggerschip, zeekaarten, koper, ijzer, touwwerk, vaatjes met arak, azijn of water, eenmaal
55 balen door zeewater beschadigde tabaksbladeren. Regelmatig spoelden ook lijken aan,
begrafeniskosten 85,-. Het is vanzelfsprekend dat strandvonderij door particulieren streng
verboden was. L. Bakker, de veldwachter van Kamperland, bekeurde in 1871 de zestienjarige
Leendert Schrier wegens het rapen van aangespoeld hout. Hij nam dit in beslag - waarde 10 cent -
en ook 'zijnen zak'
Zoiets kon grote gevolgen hebben: van een 'plaatsvervanger' kwam aan het licht dat hij als jongen
door de Rechtbank van Zierikzee was veroordeeld wegens 'het rapen van dood hout aan eenen
zeedijk' tot een gevangenisstraf van één dag en 1,50 boete. Op die grond werd hij uit de militaire
dienst ontslagen. De dienstplichtige moest een andere plaatsvervanger zoeken.
Ontspanning
De ontspanning was uiterst gering. Sporadisch werden ringrijden en gaaischieten beoefend. Een
keer verleende B W vergunning 'om in de wintermaanden versen te reciteren, andere
voordrachten te doen en toneelstukken te repeteeren
10
