verleiding wordt de beide dienstmeisjes te veel. Zij voorzien zich ijlings van een huwelijksuitzet bij
de handelaar Salomon Israël van Zon, waaronder een kerkboek met zilver beslag.
Een bakker, die zijn brood meer volume geeft door 'blauwe vitriool" door het meel te mengen moet
zijn misdrijf boeten met drie jaar gevangenis en 250,- boete.
Aren lezen
Men kent de bijbelse geschiedenis van Ruth, die aren ging lezen bij een rijke boer. Deze vond dit
voor haar schoonmoeder zo zorgzame weduwtje zo aardig, dat hij met haar trouwde. Een eeuw
geleden vond dit stokoud gebruik nog plaats in Wissenkerke. De gemeenteverordening eiste wel,
dat de boer hiervoor schriftelijk toestemming had gegeven. Dat kon moeilijkheden geven. Als
veldwachter Verdouw de 37-jarige Jeetje Overloop tarwearen ziet rapen op het land van boer
Marcusse volgen wilde tonelen! Hij zegt haar dat Marcusse had gezegd 'dat zij op zijn land niet
mogte rapen en haar alzoo verbood dit verder te doend Zij antwoordt: 'Dat kan Marcusse niet
gezegd hebben.
'Waarop hij hare met tarwearen gevulde zak opnamuitstortte en de aren in de sloot schopte; dat
hij, de zak in beslag willende nemen, zij dezelve niet losliet en hij haar alstoen in de handen krabde
en zich vloekende en dreigende verwijderde.
Aldus het getuigenis van andere rapende vrouwen, die wel van toestemming voorzien waren.
Personele belasting
Van alle belastingen komt ons de personele belasting het meest bijzonder voor. Die belastte niet
alleen personeel, maar alles wat men bezat. Rijksschatters kwamen huis aan huis de inboedel
taxeren. Die schattingen werden in tweede instantie beoordeeld door het college van zetters, enkele
burgers onder voorzitterschap van de burgemeester. Tegen een al te strikte toepassing hiervan komt
deze in opstand:
'Het is een eeuwenoude gewoonte', zo schrijft hij naar de Directeur van Belasting te Middelburg,
'dat de boeren op hunne wagens de turf, bestemd voor de armen en voor de kerk zelfvan de havens
ophalen.Maar de ambtenaren van de Personele Belasting hebben hem verzekerd, dat dit niet meer
was toegestaan. Een paard kon, al naar zijn bestemming in vier klassen belast worden. Alleen het
voor de landbouw bestemde paard was vrijgesteld. Maar werd het dier gebruikt voor
vrachtenaars werk, dan was aanmelding voor de personele belasting verplicht!
De Directeur 'heeft de eer te rescriberendat de ambtenaren niet anders dan hun plicht deden.
Aanmelding is en blijft nodig, maar die kan gepaard gaan met een verzoek om vrijstelling. De
minister zelf heeft aanbevolen, tradities inzake liefdediensten te ontzien. De boeren waren ook van
plan om de pas beroepen predikant met hun karren te verhuizen van Grijpskerke naar Wissenkerke.
Ook voor deze liefdesdienst zal een verzoek tot vrijstelling welwillend worden overwogen.
Landbouw
Van de landbouw was iedereen afhankelijk. Ging die niet goed, dan was de ellende niet te overzien.
Een verordening van de Staten van Zeeland van 1775 vinden wij een eeuw later nog ongewijzigd
terug in de volgende Gemeenteverordening:
Art. 1: 'In de maanden Mei, Junij, Julij en Augustus van elk jaar, worden de nesten van eksters,
kraaijen, vlaamsche gaaijen, woud- en boschduiven, velddieven, spreeuwen en musschen eenmaal
's maands vernietigd vóór het tijdstip door B W telkens te bepalen, waarvan minstens 8 dagen
tevoren door afkondiging en aanplakking aan de ingezeetenen zal worden kennis gegeven De
nalatigen worden uiteraard beboet.
Voor rupsennesten in hagen, struiken en bomen geldt een soortgelijke verordening. B. W.
ondernemen hoogst persoonlijk de inspecties. Ook het beschermen van de visserij wordt niet
8
