vallen de oordelen in het voordeel uit van het ABN: het ABN wordt waardevoller en nuttiger
gevonden dan het Nieuwlands. En in twee opzichten vallen de oordelen juist in het voordeel uit van
het Nieuwlands: het Nieuwlands wordt gezelliger en vertrouwder gevonden dan het ABN. De
oordelen over het ABN zijn heel eensluidend: vrouwen zeggen hetzelfde als mannen en jongeren
zeggen hetzelfde als ouderen.
Betekenis van het Nieuwlands en ABN
In het derde deel van de enquête werd gevraagd om in eigen woorden te omschrijven wat het
Nieuwlands en ook het ABN voor de betreffende personen betekende. Concreet werd hun gevraagd
het zinnetje 'het Nieuwlands betekent voor mij...' aan te vullen en later het zinnetje 'het ABN
betekent voor mij...'. Vanzelfsprekend kunnen niet alle aanvullingen hier worden opgesomd, een
enkele persoon wist ook niet wat te antwoorden, maar enkele voorbeelden geven toch al een heel
helder beeld.
Het Nieuwlands betekent voor mij
moedertaal, eigen en vertrouwd
mee geboren en getogen
je wortels
je prettig voelen thuis
zou niet anders willen praten
vroeger
Het ABN betekent voor mij
op school geleerd
makkelijk voor als je op reis bent in Nederland
belangrijk om je verstaanbaar te maken
taal van televisie en krant
functioneel
om te communiceren met de kleinkinderen
Het is meteen duidelijk waar het essentiële verschil in betekenis zit. Met het Nieuwlands is men
emotioneel verbonden, het is de taal van het hart, van warmte en intimiteit, van eigen haard en huis.
Van het verleden ook. Met het ABN is men rationeel verbonden, het is de taal van het verstand, zijn
nut ligt in de buitenwereld. Het is de taal van de toekomst ook, van kinderen en kleinkinderen.
Dialectgebruik
In het laatste deel van de enquête is de aandacht verschoven van dialecthouding naar dialectgebruik.
Concreet is gevraagd om door middel van een percentage aan te geven hoe vaak men het
Nieuwlands sprak in een groot aantal verschillende situaties. Voor de overzichtelijkheid zijn de
situaties hieronder gegroepeerd in drie kringen: gezin en naaste familie, verre familie of kennissen
en anderen.
23
