BEANTWOORDING VRAGENLIJST MAART 1997
Historische woorden De Brune II
Ook deze maal zijn we zeer tevreden met de oogst aan antwoorden op de historische woorden
ontleend aan het Bancketwerck van Johan de Brune. Een aantal woorden is niet bevestigd, maar
de vraagstelling heeft in veel van die gevallen synoniemen opgeleverd die zeer waardevol zijn
voor verder onderzoek. Het aantal inzenders bedroeg 52, op zich een redelijk aantal, maar
sommige gebieden zijn daarbij zeer spaarzaam vertegenwoordigd. Zo waren er slechts 2
antwoorden uit Schouwen-Duiveland en 2 uit Goeree-Overflakkee. We wekken de leden in deze
gebieden van harte op het aantal inzendingen te vergroten. Met zo weinig antwoorden komt geen
representatief beeld tot stand. Ook Walcheren dat toch de grootste bevolkingsdichtheid heeft, is
met 6 lijsten niet naar proportie vertegenwoordigd. Zuid- en NoordBeveland leverden 21
antwoorden, Oost- en West-Zeeuwsch Vlaanderen 10 antwoorden en Tholen 11.
1.verbrodden, bederven: bevestigd voor Ok, Dw, Hkz, Col, Ks, Yer, Wmd, Ax, Cg, Tin, Dsr.
Ander woord: verbruud (Kod), bedurve (Bsl, Gpol, Hkz, Kpl, Kn, Ovm, Nwk), bedèrve
(Scherp), verbroddeld (Hkz), gebrodddeld: een fout in breisel of haaksel (Col), broddelwerk:
idem (Ax), versloengzen (Kn), verabbezakken (Kn), verwenne (Yer), verbroddele (Wmd, Po),
mispeutere (Cg), verspokken (Lam).
2.uyder, uier: bevestigd voor Ks, Ax. Ander woord: eur (Gnd, Hd, Kz), mumme (Ovm)
mamme (Scherp). Verder is voor de meeste regio's de vorm elder opgegeven. Afgeleid woord:
opeldere: het groter worden van de uier tegen de tijd van het kalven (Kod).
3.buiten alle roye zijn, buiten alle raad: bevestigd voor Ks. Andere vorm: over d'n rooien zien
(Dob) ik bin t'enden raed (Kod), over de rooie gae (Po), over d'n ekel (Bsl), van effen tennen
(Kn), tennen raed (Kn, Anl), in de nissen zitte (Yer). Voor Ktg opgemerkt: deze uitdrukking is
dus al erg oud; er zit niet het woord 'rood' in, maar 'raai' dat in het dialect nog bekend is; vgl.
'oek over raai: dwars door het veld.
4.kneuterig, knorrig: bevestigd voor Hkz, Kpl, Nss (uitdrukking: ie eit 't zo kneuterig gedae)
Wolf, Ks, Wmd, Ax, Cg, Po. Andere betekenis: onaanzienlijk, klein (Kod), gezellig (Kpl, Hkz,
Ovm, Tin), popperig (Wolf), klein (Svn) Ander woord: storrelig (Bsl), anhebrand (Ks),
sikkeneurig (Ks, Ax), snakeurig (Kn), pisserig (Yer), ouwe zeure (Yer), zoanik (Nwk).futelig
(Ax). Afgeleide uitdrukking: ie zit te kneutere: hij is knorrig (Po).
5.gemelijkheid, korzeligheid: bevestigd voor Kpl, Ktg, Wolf, HKz, Ks, Wmd, Nvl, Ax, Po.
Andere betekenis: vals (Kpl), stiekem (Wolf, Hkz, Kn), achterbaks (Kn), misselijk, rottig (Yer),
anhebrand (Ks), kort in de kar staan (Gnd). Ander woord: gemelijk niet te vertrouwen (Ovm).
Opmerking Ktg: de uitspraak is gémelijk, met de klemtoon op de eerste lettergreep.
6.keest, kern, pit: bevestigd voor Dob, Hkz (kêêste) Ks, Ax, Ander woord: neute (Col, Kn, Yer,
Ovm, Scherp) steen (Kn, Anl), kartel (Hd). Voor alle regio's ook als ander woord opgegeven
pit (te).
7.klaveren, klimmen: Niet bevestigd. Ander woord: klautere (Hkz, Ndp, Ks, Kn, Cg, Lam,
Svn), klefferen (Cg), klissen (Hd). Voor alle regio's als gebruikelijk opgegeven: klimme,
klumme.
8.kabuyskool, groene kool: bevestigd voor Axel als oud woord. Voor alle regio's als andere
woorden opgegeven hroene en sevooie kóól.
9.floeren, ondeugdelijke planten: niet bevestigd. Ander woord: vuulte (Dob, Wolf, Kn), nieten
(Bsl, Yer), uutschot (Ks), looizen (Yer), misbaksels (Ovm), miskweek (Po). Andere betekenis:
floren fluwelen (Cg): floeren, floeren broek: ribfluwelen broek.
45
