OVER BOEKEN
Ronald Prud'homme van Reine, Rech
terhand van Nederland. Biografie
van Michiel Adriaenszoon de Ruyter
(Amsterdam/Antwerpen: Uitgeverij
De Arbeiderspers, 1996) 906 biz.,
afbn., lit. opgregISBN
90 295 3986 9. Prijs 65,-.
De auteur van deze haast vuistdikke
biografie kennen we in Zeeland voor
al van zijn bemoeienissen met Kapers
op de kust, een product van de Vlis
singse uitgeverij ADZ (1991).
Prud'homme van Reine, 'specialist
en liefhebber', aldus de flaptekst van
het nieuwe boek, verrichtte voor
Rechterhand van Nederland jarenlang
onderzoek in binnen- en buitenlandse
archieven en bibliotheken. Het resul
taat is dan ook een toonaangevend
werk, de enige volwaardige moderne
biografie van de Vlissingse vloot
voogd De Ruyter trouwens waarover
we beschikken. Zeelands beroemdste
zoon dreigde een beetje in het ver
geetboek te raken, maar behalve de
titanenarbeid van Prud'homme van
Reine is ook de actuele, van over
heidswege gestimuleerde belangstel
ling voor het maritiem-historisch
erfgoed in Zeeland (en overig
Nederland), getuige projecten als de
VOC-routes, 'Zeeland maritiem',
'Patriciërs en piraten' en hoe ze nog
meer mogen heten, debet aan de her
nieuwde belangstelling. Deze maritie
me injectie van het cultuurhistorisch
toerisme dient overigens niet in de
laatste plaats een economische doel.
Prud'homme van Reine volgt in Rech
terhand van Nederland de levensloop
van Michiel de Ruyter op de voet,
voor zover de beschikbare gegevens
dit toelaten. Noodgedwongen is er
relatief wat weinig aandacht aan
Michiels jeugd en vroege jaren in
koopvaardij en walvisvaart. Zijn na
volgende verrichtingen op de oorlogs
vloot worden daarentegen wel erg
minutieus verhaald; de lezer snakt
soms naar lucht in dit woud van
feiten en feitjes. Gelukkig weet
Prud'homme van Reine zijn pen vaar
dig te hanteren, en wint met plas
tische beschrijvingen als die van de
aanval op het West-Afrikaanse fort
Cormantijn 1665) de aandacht van
zijn met indommelen bedreigd publiek
weer volledig terug. Hoewel Rechter
hand van Nederland een stevig weten
schappelijk fundament heeft en verre
blijft van de kritiekloze heldenver
ering van weleer, verraadt de auteur
nu en dan toch zijn grote bewondering
voor de bijbelvaste Bestevaer, ge
tuige zinnen als: 'Alles verliep net
jes en humaan. Wie anders dan De
Ruyter zou hiertoe in deze moeilijke
omstandigheden in staat zijn geweest?'
(p. 138). Aan het bestaande beeld
van De Ruyter verandert de biografie
overigens weinig tot niets. Een ori
ginele, scherp omlijnde persoonlijke
visie op De Ruyter van Prud'homme
van Reine moet men niet verwachten,
daarvoor is deze auteur toch een te
acribische wetenschapper. Nu en dan
treft men niettemin eigenaardigheden
aan. Wat Prud'homme van Reine
typerend acht voor het Zeeuws dialect,
nl. het weglaten van de 'h' waar je
deze verwacht, en het foutief plaat
sen ervan voor klinkers aan het begin
van een woord (p. 26), geldt volgens
mij ook voor sommige oude Hollandse
dialecten, zoals dat van Vlaardingen.
Op p. 393 lezen we de zonderlinge
formulering: 'Brandt was een remon
strant, maar hield er zeer tolerante
godsdienstige opvattingen op na
Het betreffende hoofdstuk ('Epiloog
en conclusie') geeft overigens een
mooi overzichtje van De Ruyters
'Nachleben' en het voortwoeden van
zijn heldenfaam via publicaties,
kunstwerken, exposities, vieringen
e.d. Jammer dat de illustraties wat
petieterig zijn uitgevallen in dit
werk, dat met recht een prestatie
van formaat mag worden genoemd.
Jan Kuipers
A.F. Franken, Scheepswerven in
Zeeland. Een onderzoek naar de
geschiedenis en relicten van
Zeeuwse scheepswerven (Goes: De
Koperen Tuin, 1996). 88 blz.,
afb., lit. opg., reg. ISBN
90. 72138. 69. 3, prijs: 39,90.
33