UIT DE LUCHT SPEUREN NAAR ARCHEOLOGISCHE SPOREN.
LUCHTFOTOGRAFIE IN VLAANDEREN EN ZEELAND.
Jean Bourgeois en Jacques Semey
Het kan menigeen verwonderen dat Belgische archeologen hier in Zeeland
komen spreken over luchtfotografische prospecties uitgevoerd op Neder
lands grondgebied. Nochtans, er zijn meer dan voldoende wetenschappelijke
motieven om vanuit België vluchten naar Nederland uit te voeren.
Inderdaad, de hedendaagse staatsgrens tussen de provincies Oost- en
West-Vlaanderen enerzijds en Nederland anderzijds, vormt geenszins een
breuk in het landschap noch in de archeologische sporen. Landschap
pelijke, bodemkundige, historische redenen pleiten voor een continuïteit
tussen beide regio's. Zo stellen wij bijvoorbeeld vast dat de gebieden
Aardenburg, Oostburg, Sluis, enz. op een soms merkwaardige wijze
aansluiten bij o.m. archeologische vindplaatsen in Adegem, Maldegem,
Sijsele en Brugge. Ook ten noorden van het Waasland is die continuïteit
opmerkelijk
Daarenboven hebben piloot J. Semey en de Vakgroep Archeologie en Oude
Geschiedenis van Europa sedert méér dan tien jaar ervaring met luchtfoto-
grafische prospecties
Historiek en onderzoeksgebied
Hoewel J. Semey sedert het einde van de jaren '70 in archeologische lucht
fotografie bedrijvig was, zal men moeten wachten tot 1984 vooraleer de
Universiteit Gent voor het eerst het belang van de toen reeds gemaakte
vondsten inzag. Snel konden kredieten voor vliegwerk gevonden worden
en kon het luchtfotografisch bestand onderworpen worden aan een grondige
en vooral multidisciplinaire wetenschappelijke studie, met o.a.
terreinonderzoek (boringen, prospecties) en noodopgravingenInderdaad,
het bestand, dat nu zowat 40.000 opnamen telt, bevat niet alleen
archeologische informatie maar ook belangrijke gegevens voor geologen,
geomorfologenbodemkundigengeografen, historici, enz. Hierop- ingaand
werd in de schoot van de Universiteit Gent een Werkgroep Luchtfotografie
opgericht, waarin vorsers vanuit deze verschillende hoeken samenwerken.
Het onderzoeksgebied strekt zich uit over het grootste deel van de pro
vincies Oost- en West-Vlaanderen, waarin drie verschillende gebieden kun
nen worden onderkend, nl. een zandleemstreek in het zuiden, een centrale
zandstreek en een poldergebied in het noorden (fig. 1). Hierbij sluit het
Nederlands poldergebied wonderwel aan. Om praktische redenen beperken
de vluchten zich in noordwaartse richting tot de W'esterschelde
Het maken van opnamen op Nederlands grondgebied gaat uiteraard gepaard
met het doorsturen van de informatie naar de bevoegde diensten, in casu
de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek, waarmee nauw
wordt samengewerkt. Zo leidde een eerste reeks dia's tot proefboringen en
terreinonderzoek op een 30-tal vindplaatsen.
Methode
In het kader van deze bijdrage kan de luchtfotografische prospectie, als
methode, in al haar soms toch complexe bedoeningen niet grondig worden
belicht. Wij beperken ons tot het essentiële wat de toepassing ervan in
onze contreien betreft. De uiteindelijke opdracht van de waarnemer bestaat
erin alle, zelfs onopvallende anomalieën in gewassen en op naakte gronden
7