MEDEDEL INGEN WERKGROEP
HISTORIE EN ARCHEOLOGIE
BOEKBESPREKING
"DE NEDERLANDSE REVOLUTIE?" EN
"TOT HEIL VAN 'T NENSCHDON".
Het verleden laten herleven, de
geschiedenis aktualiseren dat
pleegt men veelal bij herden
kingen te doen: een historisch
uitgangspunt, een Jaartal als
teken in de tijd. De herdenkin
gen rollen de laatste Jaren
over ons heen.Zo is 1988 uitge
roepen tot William Nary-Jaar
(vanuege de oversteek van stad
houder Willem III naar Engeland
in 1688, "Nehalennia" zal daar
met een artikel in een ko
mend nummer een bescheiden bij
drage aan leveren). Vorig Jaar
werd via tentoonstellingen,
congressen en publicaties voor
een breed publiek het roemruch
te "patriottenjaar1787 toe
gankelijk gemaakt. In Zeeland
is daar naar verhouding weinig
aandacht aan besteed, hoewel
zich ook in onze provincie een
goede 200 Jaar geleden nogal
wat heeft afgespeeld.
Onlangs verscheen bij uitgeve
rij "De Bataafsche Leeuw" te
Amsterdam het boek "1787. De
Nederlandse revolutie?". Hierin
zijn 19 artikelen, opgenomen.
Afgezien van een ten geleide en
een samenvatting bevat deze pu
blicatie de schriftelijke neei
slag van de lezingen gehouden
tijdens het congres "1787. De
Nederlandse revolutie?" (Ka
tholieke Universiteit Nijmegen,
8 en 9 okt. 1987). Een tweetal
bijdragen, niet op het congres
verwoord, werd er nog aan toe
gevoegd. Hierdoor is een geva
rieerde en interessante bundel
ontstaan, waarin allerlei fa
cetten van de patriottentijd
worden belicht.
Zo bepleit P. B. N. Blaas een hei
waardering van Colenbranders
lang verguisde driedelige werk
"De Patriottentijd", herhaalt
C.H.E. de Wit zijn -niet onom
streden- continuïteitsthese
1787-1848 nog eens en verge
lijkt W.Th.N.Frijhoff de revo
lutionaire mentaliteit in
Frankrijk en de Lage Landen.
Anderen schrijven over de fi
nanciële aspecten, de patriotse
ideologie in kinderboeken
(P.J.BuiJnstersdie op p. 102
een Jubelvers citeert: "Lieve
heldjes! Strijdbare BelgJesJ
Wigtjes van een edele aartJ
Strijdbare Loodjes! Bato's
Telgjes, Gij, gij zijt dien
eernaam waart.de gods
dienstige verhoudingen, genoot
schappen, de drukpers, spot
prenten. Het laatste hoofdstuk
maakt de balans op. Is er wel
sprake van een echte revolutie?
Frijhoff meent van wel.
Vormt de patriottenbeweging de
afsluiting van het ancien régi
me (de decline and falltheorie)
of kondigt ze de nieuwe tijd al
aan Wat is de ideologische
positie van de patriotten
(L.H.N. Wessels noemt de
schrijver van "Aan het volk van
Nederland", Joan Derk van der
Capellen tot den Poll, een con
ventioneel denker). Hoe staat
het met het genootschapsleven
C.B.F; Singeling meent dat van
een politisering van de zuiver
literaire genootschappen vóór
1787 niet gesproken kan worden.
"1787. De Nederlandse revolu
tie is een veelzijdige en
stimulerende verzamelbundel,
die tot verdere studie van dit
tijdvak noodt. "Dat historisch
3 6