ZEELAND VOOR DE PRINS
Lezing gehouden voor de Werkgroep Historie en Archeologie
op 15 december 1984 door de voorzitter van de Werkgroep,
drs.J.H.Kluiver.
Dames en heren,
Aan de voordracht van vanavond heb ik de
titel meegegeven "Zeeland voor de Prins".U herkent wel
licht het bekende puntdicht van Constantijn Huygens:
Hoe kwam't dat Amsterdam zo gram was,
En waerom wast niet voor de prins?
In weinigh woorden gaat veel sins:
Omdat de prins voor Amsterdam was.
Dit gedicht werd geschreven naar aanleiding van de aan
slag op Amsterdam door stadhouder Willem II in 1650,
een daad die een grote controverse teweegbracht.
Zes provinciesZeeland voorop feliciteerden de Prins
met het welslagen van zijn onderneming.
De Provincie Holland keurde de aanslag uiteraard af.
De zaak werd druk besproken in pamfletten en kwam op
nieuw ter sprake in de discussie over de Acte van
Seclusie in 1654.In zijn befaamde Deductie betoogde de
raadpensionaris van Holland,Johan de Witt,dat de repu
bliek de beste regeringsvorm was. 1)
Van vorstelijk gezag wil hij niets weten en hij con
stateert dan ook met tevredenheid hoe de Nederlanden
door de moord op Prins Willem van Oranje in 1584
"geluckiglijck" werden behoed voor een erfelijke
monarchale positie van het huis Oranje-Nassau.
Immers,de opdracht van de souvereiniteit aan Prins
Willem I na de afzwering van koning Filips II had nog
juist niet zijn beslag gekregen toen de Prins werd
vermoord
Een tegenstander van De Witt,evident een regent uit
Zeeland,stelt tegenover deze voor hem lasterlijke taal
dat een eenhoofdig gezag onmisbaar is,en zo meent hij
verder,het doorluchtig huis van Orangien is steeds
21
