economisch gebied en de besteding van zijn geld was Cats zeker niet. Gewoonten en
gebruiken van de "nieuwe adel", van de groep, die door de welvaart een veel hogere status
kreeg, zijn hem niet vreemd.(13)
Bij dit al houdt Cats de lezer echter nog een groot aantal deugden voor. Opvallend voor de
Jacob Cats van "Sorghvliet" is de deugd van de gastvrijheid. Het buiten lijkt vooral voor de
jeugd gebouwd te zijn. In ledigheid of met drank of met verfijnd, maar ongezond voedsel
hoeven de jongelui hun tijd niet door te brengen.(14) Buitenshuis is er veel voor een gezonde
ontspanning. We leren eruit welke begrippen over het leven de hoog bejaarde weduwnaar,
die alles op het landgoed nauwkeurig volgt, er de jeugd mee wilde bij brengen.
CATS' ATTRACTIES VOOR DE JEUGD.
Voorop mag staan dat Cats geen enkel bezwaar heeft tegen de normen en vormen van het
divertissement van de rijke,wei-opgevoede jeugd. Aardigheden en eigenaardigheden van de
vermaken, die uitsluitend ten deel konden vallen aan kinderen uit de hogere kringen, treft
men ook op "Sorghvliet". Op passende wijze is er aandacht voor hetgeen bon ton w as bij de
ontspanning. Er is een doolhof, en een min of meer romantisch, bizar, uit stenen uit zee
opgetrokken bouwwerkje en er zijn bedriegertjes, waarbij de jeugd zich op een hoofse
manier kan amuseren en bezighouden .(15)
Met het fruit, waarvoor men grage monden had, en de statige wandellanen had het buiten
met deze voorzieningen ongetwijfeld iets weg van een sprookjestuin.(lè)
Bloemen en dieren horen bij deze vorm van recreatie. Al mag Cats duidelijk te verstaan
geven dat hij niet zo "bloem-zot" is als anderen en ongelukken met planten niet betreurt,
aan bloemenpracht, waaruit jongelieden en huisvaders voor vrijster of vrouw in Den Haag
gaarne een boeket plukken, ontbreekt het op "Sorghvliet" niet.(17) Belangstellende
blikken zal eveneens het gedierte getrokken hebben: het door de oude eigenaar zelf
gevoederde pluimvee, zijn kooi met allerlei inheemse vogeltjes, zijn bijen, de hoognestelende
ga ïzen uit het gebied van de Nijl en zijn Braziliaanse eenden.(18) Een apart cachet drukte
ook de idee van een wat exentrieke boerderij in ruste.
Met mogelijkheden om binnen te musiceren of rustig iets te lezen bleef Cats niet dit al
geheel in de stijl van zijn tijd.(19) Aan grootspraak bezondigde hij zich met zijn mededeling
dat "Sorghvliet" ook voor princessen een aangenaam oord was waarschijnlijk niet(20). Van
geen enkel belang voor de hoge bezoeksters is het feit dat zij in een niet verguld sleedje
moeten rondrijden. Op eigentijdse wijze en naar gebruiken uit de hoogste kringen kon men
zich ontspannen.
Typerend voor Cats is evenwel dat hij een recreatie, die los van stand en positie gedacht kan
worden veel hoger aanslaat. Ideaal is dat de jeugd vertrouwd raakt met de natuur en actief
bezig is. Met net, tuimelaar en snelle honden, met paard, schakelnet, hengel-roe of enkel
maar met de hand dienen de "jonge liên" zelf de kok van smakelijke etenswaar te voorzien.
Manden vol meulenaars, bot, schol, pietermannen en - met enig geluk - ook zalm zijn met
het paard langs het zeestrand te vangen. Karpers, die met de hand uit de grond getrokken
kunnen worden, treft men in de vijver. De beek van "Sorghvliet" is rijk aan vette brasem en
andere goede vis.(21) Maar ook op hazen, konijnen, fazanten, patrijzen en allerlei ander
gevogelte mogen de jongelui jacht maken.(22) Chic en deftig behoeven de jonge heren zich
niet bij voortduring te gedragen. Rondspringen in de beek en zich er naar hartelust het lijf
wassen staat Cats gaarne toe.(23)
Zonder iets te kort te doen aan uitingen van verfijnd, hoofs leven propageert Cats een meer
natuurlijke levenswijze. Het geldt ook voor de spijzen. Meer dan tevreden kan men zijn met
het wildbraad, de vis en het fruit van het landgoed zelf. De korven met kersen, de lange
manden met appels, een porceleinen kom met allerhande pruimen, de gele peren, groene
meloenen en perziken uit eigen hof hebben daarbij een eigen charme.(24)
Vermaak en vermakelijkheden van "Sorghvliet" tonen in vrij veel gevallen een wat boers
karakter. Het buiten was de kroon op het werk van een bedijker, die van een verlatenheid en
van grond, waar anderen niets mee wisten aan te vangen vruchtbare landouwen maakte.(25)
In deze natuur voelde Cats zich mens.(26) Slechts heel vaag doemt op "Sorghvliet" de
52
