- 2 - P.J. Aarssen. ZEEUWSE REKENBOEKJES UIT DE ZESTIENDE EN ZEVENTIENDE EEUW. Inleiding. De oudst bekende gedrukte Zeeuwse rekenboekjes 1dateren uit het eind van de zestiende eeuw. Juist uit een periode waarin men ze ook zou verwachten omdat de voorwaarden voor het verschijnen aanwezig waren. De drukkunst was in Zeeland sinds enkele jaren bekend 2) en de behoefte was er zeker ook met de opbloei van de handel en nijverheid, vooral na de val van Antwerpen in 15^5 waardoor een grote stroom kooplieden zich in de Noordelijke Nederlanden, ook in Middelburg, ves tigde. Opmerkelijk hierbij is dat een groot deel van de in die tijd verschenen boekjes is geschreven door Vlaamse schoolmeesters, eveneens uit het Zuiden weggetrokken. Dat juist door de handel een vraag naar deze boekjes ont staat geeft al meteen een aanwijzing over de inhoud ervan. Het zijn niet meer de middeleeuwse op getallenleer en getal lensymboliek gebaseerde boeken, waarin de praktische reken kunde - de logistica of later algorismus - maar een kleine plaats innam. Alleen de naam arithmetica 3) bleef tot lang in de zeventiende eeuvj nog voortleven, al kwam daarnaast ook meer en meer het Nederlandse "cyfferen" of "cyfferkonst" in gebruik. In de rekenboekjes van de 16e eeuw staat de praktijk op de voorgrond. Naast de beginselen van de rekenkunde komen er dan ook al vlug voorschriften voor het boekhouden, interest en pachttafels en allerlei praktische regels bij. De vraag stukken worden ontleend aan het leven van alle dag. Heel ver gaat hiermee De Hoorebeke in zijn werk van 1599 door zelfs een aantal bekende Zeeuwse kooplieden als De la Rue, Thybaut, Van der Goes, de la Palma e.a. met name te noemen. Vaak blijkt ook uit de titel of uit de inleiding dat het inderdaad bok als handleiding "seer nut voor alle cooplieden, facteurs, cassiersontfanghers" bedoeld is. Maar daarnaast blijven ze toch ook bedoeld voor schoolgebruik. Naast de rekenkundige bewerkingen en de pra&tijkjfrlijven de getallen- raadsels, rekenspelletjes en regels hun plaats innemen, soms

Tijdschriftenbank Zeeland

Nehalennia | 1971 | | pagina 4