- 25 -
De aktieve verspreiding van levende organismen vindt plaats doordat
de individuen, lopend, zwemmend of vliegend het gebied bereiken; pas
sief kan de verspreiding plaatsvinden door de wind, door vogels, mot
drijfhout of door de mens.
Pas teen de mens in het landschap ingreep, kregen de land- en zoetwa--
tervormen hun kans. Hiertoe dienden twee dingen te gebeuren. In de
eerste plaats diende de zee te worden uitgebannen. In de tweede plaats
echter zorgde de mens ook voor de geschikte milieus. Elk organisme
stelt namelijk bepaalde eisen aan zijn woongebied, bijvoorbeeld wat
betreft temperatuur, vochtigheid en bodemgesteldheid. Hierbij is de
ene soort kieskeuriger dan de andere. Pas toen de mens door zijn nor
male bezigheden milieus schiep die aan deze eisen voldeden, konden de
ze soorten zich vestigen. Doordat in deze bezigheden eeuwenlang geen
verandering kwam, werd in deze milieus een grote mate van stabiliteit
ingebouwd. Hierdoor waren steeds kieskeuriger soorten in de gelegen
heid zich te vestigen. Hierdoor kregen de oude binnendijken hun rijke
flora en hierdoor ontstond ook'het voor de oorlog in grote delen van-
Zeeland voorkomende heggenlandschap.
Een heel mooi voorbeeld van de mens als voorwaarde tot het instand
houden van bepaalde levensgemeenschappen is dat van .onze kunstmatige
zeeweringen. In het begin van de 1,9e eeuw deed het gebruik op grote
schaal van verschillende steensoorten voor het versterken van- de dijk-
voeten zijn intrede. Dat nieuwe milieu werd dadelijk bevolkt door al
lerlei planten en dieren die op rotskusten thuis horen. Doordat de
mens de zeeweringen in stand houdt, kunnen de eenmaal gevestigde soor
ten aanwezig blijven en kunnen zich bovendien nieuwe soorten vestigen,
zodat langzamerhand de komplete levensgemeenschap van rotskusten wordt
opgebouwd. Nieuwe soorten arriveren nog steeds.
De laatste tientallen jaren wordt de in de loop van eeuwen opgebouwde
stabiliteit van de in het Deltagebied voorkomende milieus in toenemen
de mate ondergraven. Nieuwe kuituurmethoden doen hun intrede in de
landbouw (mechanisatie, insekticiden)nieuwe wijzen van dijkbeheer
treden naar voren (asfalt), het toenemende verkeer introduceert soor
ten die hier niet thuishoren (mosselparasiet)maar de meest ingrij
pende veranderingen worden wel veroorzaakt door het Deltaplan.
Hier en daar in Zeeland komen echter nog steeds voorheelden van de
oude landschapstypen voor. Wij kunnen dergelijke gebieden als een le
vend erfdeel beschouwen en het is daarom verheugend dat verschillende
natuurbeschermingsorganisaties zich hebben belast met de zorg voor
