'ZOALS EEN PLAYBOY DE LIEFDE
WIL BEDRIJVEN MET EEN MEISJE1
MET ROOD HAAR, ZWART HAAR
OF EEN CHINESE, ZO WIL IK
KUNNEN DOLLEN MET ZOVEEL
MOGELIJK GENRES'
Moe geworden van de films met een boodschap
besloot Roman Polanski tien jaar geleden al tol
een amusementsfilm in de trant van Robin Hooq
Vroeger hadden dat soort films hem mateloos
geboeid.
Zo ontstond Pirates, een dertig miljoen gulden!
dure jongensdroom, die de piratenmythologie]
met een grote grijns laat zien.
Albert Kok over het met rampen gevulde leven]
van een regisseur wiens meeste films
interessanter zijn dan Pirates.
De Stichting Filmtheaters vertoont in februari]
enkele van zijn vroegere films.
roman polanski
Albert Kok
jongensdroom
roman polanski
rampen
11
Dick Maas zei onlangs naar aanleiding van vragen
naar de eventuele boodschap die we uit Flodder
zouden moeten halen: 'Boodschappen doe je maar
bij Albert Heijn.' Maas' Pools-Amerikaans-Franse
collega-filmmaker Roman Polanski zou het hem
waarschijnlijk zo na willen zeggen. Moe geworden
van alle films-met-boodschap waarop hij in de
bioscoop werd getracteerd, besloot Polanski een
dikke tien jaar geleden al dat het de hoogste tijd was
geworden voor een regelrechte amusementsfilm in
de trant van Robin Hood, die hem ooit als kleine
jongen zo mateloos had geboeid. In samenwerking
met Gérard Brach schreef Polanski het script voor
een piratenfilm waarin Jack Nicholson een kaper
kapitein zou spelen en Polanski zelf zijn hulpje. Maar
Nicholson liet het afweten en mede als gevolg
daarvan verloren alle potentiële geldschieters hun
belangstelling voor het project.
Pas vorig jaar kon de eigenzinnige doordouwer die
Polanski altijd is geweest, toch nog zijn 'Pirates'
presenteren; op 's werelds meest prestigieuze
filmfestival, dat van Cannes. Het houten schip
waarop het leeuwedeel van de handeling zich
voltrekt lag trots in de haven van de Zuidfranse
badplaats te dobberen, maar wat Polanski toen nog
niet kon weten is dat de film later in 1986 in Amerika
behoorlijk zou floppen. Op de vraag of de jaren die
verloren gingen met het zoeken naar een andere
hoofdrolspeler dan Nicholson de film schade
hebben gebracht, moet hij het antwoord schuldig
blijven: 'Of de film beter of slechter was als ik hem
eerder had gemaakt? Ik weet het niet.'
Onlangs ging Pirates in ons land in première en deze
maand verwachten we de met zijn budget van dertig
miljoen dollar peperdure jongensdroom van Po
lanski (geb. 1933) in Middelburg. In tegenstelling tot
Treasure Island en andere klassieke piratenfilms uit
het begin van de jaren vijftig is Polanski's versie voor
alles een komedie, 'want', zoals Polanski onlangs
tijdens een persconferentie in Amsterdam opmerkte:
'de piratenmythologie kun je natuurlijk niet serieus
nemen.' De film zoals die uiteindelijk is geworden, is
voor alles een satirisch spelletje met de cliché's uit
het genre. Niet in de laatste plaats dankzij
hoofdrolspeler Walter Matthau. In hem heeft
Polanski de ideale vervanger van Nicholson gevon-
den.Met zijn grote neus, een houten poot en een
Cockney-accent is Matthau een prachtige, komisch-
ruige en alom gevreesde piratenkapitein Red. Ook
Polanski zelf is over de keuze voor de hoofdrol
achteraf zeer tevreden: 'Walter Matthau benadert in
fysiek opzicht veel meer het personage van Red dan
dat Nicholson ooit gekund zou hebben.'
Een opmerkelijke uitspraak, want Polanski heeft
lang geaarzeld voordat hij met Walter Matthau
accoord kon gaan: 'Tien jaar geleden was zijn naam
ook al eens gevallen. Hij had toen het juiste smoel,
maar ik was toen bang dat er niet genoeg kracht van
hem zou uitgaan. Pas veel later realiseerde ik me dat
je hem natuurlijk ook extra kracht kon geven door
hem een speciaal kostuum aan te meten. En dat
bleek inderdaad te werken. Maar het was op zich
voor Walter wel een regelrechte kwelling om hele
dagen in zo'n zwaar opgevulde zeeroversjas te
moeten rondlopen. Speciaal in de scènes die we bij
tropische temperaturen in de Seichellen hebben
opgenomen.'
Liefst dertien miljoen dollar trok Polanski uit voor de
\aT Van het P'ratensch'P waarop Matthau de baas
■S- Was dat nu echt noodzakelijk, was de veelgehoor
de vraag bij Polanski's bezoek vorige maand aan ons
ar>d. 'Nee, niets is absoluut noodzakelijk', liet de
regisseur zich bij die gelegenheid ontvallen. 'Maar
het was wel de beste manier. Oorspronkelijk had ik
gedacht het te kunnen stellen met het nabouwen van
slechts enkele stukken van zo'n schip. Dat is mijn
natuurlijke manier van denken. Ik ben een professio
neel filmmaker, afkomstig van een Poolse film
school, en daar leren ze je wel hoe je zo economisch
mogelijk met de schaarse middelen moet omgaan.
Maar na het shot voor shot geanalyseerd te hebben,
kwamen we tot de conclusie dat het bouwen van een
hele boot waarschijnlijk veel goedkoper was dan het
creëren van heel veel nep en het treffen van een
eindeloze hoeveelheid camouflerende maatregelen.
Nu bleef er tenminste nog een boot over die we als
toeritische attractie aan de gemeente Cannes
hebben kunnen verkopen. Daar ligt hij nog altijd aan
de kade.'
Tot zover Pirates, want het mag dan Polanski's
laatste film zijn, het is zeker niet zijn interessantste.
Boeiender en persoonlijker waren de vroegere films:
Repulsion, Le Locataire, Chinatown, Tess. In
tegenstelling tot wat veel mensen denken is Polanski
niet in Polen geboren, maar in Parijs.Zijn vader was
een Pools-joodse handelaar die op de derde
Roman Polanski voor
de boeg van zijn acht-
miljoen-dollar boot
'Neptune' gebouwd
voor zijn film 'Pirates'
The Pirates wordt in
februari verwacht in
Meccano of Electro.
