ft#** j v
Cultureel Café
Glazen speelgoed
Het kan vreemd gaan
Met komplimenten van de sjeik
Het spook van de polder
Inpikken en wegwezen
Das Synthetische Mischgewebe
De muizenval
theater
Cabaret Boemerang
De Nieuwe Snaar
Willem Nijholt, solo
Arca-Theater
43
hij het eerste contact met de bevolking van dat
vreemde land (de mensen in de zaal) heeft gemaakt.
Die mensen zijn zo aardig dat ze zijn noodvlotenzijn
hutkoffer met de complete 'familie' aan land trekken.
Dan kan Jozef zijn verhaal beginnen.
Schouwburg Middelburg, 19 februari.
Prins van Oranje Goes, 24 februari.
Ellen Vogel, Josine van Dalsum, Paul Röttger en
Hans Cornelissen vertolken de rollen in dit uit de
jaren veertig daterende stuk, het eerste grote succes
van Tennessee Williams. John van de Rest regis
seerde het zorgvuldig naar de aanwijzingen van de
schrijver. Decor, kostuums en belichting geven dan
ook het povere milieu in crisistijd anno 1939 weer.
Voor de een heeft Glazen speelgoed nog steeds
geldigheid, voor een ander is het slechts kijken naar
het (mooie) spel van bekende acteurs en actrices.
Williams voert een gezin ten tonele, waarin iedere
figuur op telkens andere manier de naargeestige
werkelijkheid probeert te ontvluchten. De ambi
tieuze moeder doet dat met eindeloos gebabbel over
haar gelukkige jeugd en met strenge handhaving van
fatsoensregeltjes. Haar zoon zwelgt in bioscoop
bezoek en schrijft poëzie. Haar dochter, een mank en
verlegen meisje, isoleert zich meer en meer in
dromerij bij glazen figuurtjes en grammafoonmu-
ziek. En de al verloofde jongeman die moeder aan de
dochter wil koppelen, verbergt zijn teleurstellingen
door 'positief te denken'. Uiteindelijk bevrijdt alleen
de zoon zich door weg te lopen.
Schouwburg Middelburg, 28 februari.
De hoofdrollen in deze komische klassieker van
Bernard Slade over vreemdgaan en schuldgevoelens
Synthetische
ihgewebe
worden gespeeld door Pleuni Touw en Hugo M J
sers. Remco Campert zorgde voor de vertaling f3
echtpaar heeft er een gewoonte van gemaakt ee^
per jaar vreemd te gaan. Ze bedenken een smoel
gaan naar een hotel en doen daar de dingen d*'
eigenlijk niet mogen. In een humoristische dialog
laat de schrijver zien dat het schuldgevoel hj
verbod op vreemdgaan, een belangrijk onderdeel i
van het plezier die de buitenechtelijke relatie mél
zich meebrengt.
Den Dullaert Hulst, 1 februari.
Toneelvereniging ODI (Ontspanning door Inspan
ning) uit Vogelwaarde brengt dit blijspel van Hans
van Wijngaarden in drie bedrijven. Uit de titel blijkt
dat het een oosters tintje heeft. Het verhaal: De zoon
van een tandarts heeft een reis gemaakt naar het
Midden-Oosten. Net weer thuis arriveert er een 'prijs'
van een loterij, waaraan hij voor de grap had
meegedaan. De 'prijs' zorgt voor de nodige verwar
ring.
Den Dullaert Hulst, 14 februari.
De Zeeuwsvlaming George Sponselee schreef het
verhaal voor de Toneelvereniging Scheldegalm uit
Kloosterzande in het dialect dat rond Hulst wordt
gesproken. Het speelt in het begin van de jaren
vijftig. Alles draait om de spookverhalen van destijds.
Sponselee zorgde voor voldoende humor om er een
luchtig spel van te maken. Neem de beschrijving van
de figuren, bijvoorbeeld de meester: 'Het hoofd van
de plaatselijke school. Iets deftiger dan de rest. Heeft
in het café wat gezag, op school wat minderen thuis
geen. Is vaak de mindere van zijn oud-leerling Den
Onnozelen.'
Vestzaktheater Vlissingen, 13 februari
Birds on the wing id de oorspronkelijke titel van deze
eigentijdse komedie van Peter Yeldham. Een char
mant oplichterstrio kleedt rijke minnaars snel en
effectief uit. De Zeeuwse Komedie brengt dit stuk
onder regie van Edo Douma, een van de huisregis
seurs van De Zeeuwse Komedie.
't Beest Goes, 20 februari.
Schilders, beeldhouwers, performers, muzikanten
en een schrijver vormen deze eigenzinnige Duitse
groep. De meeste leden laten zich overigens niet
slechts in een van deze beroepsgroepen stoppen.de
belangstelling geldt minstens twee kunstdiciplines.
Het aantal optredende groepsleden kan in Goes
variëren van vier tot tien. Naast 'de groep' streeft elk
zijn eigen project, zijn eigen doel na. Das Synthe
tische Mischgewebe brengt een performance, waar
bij audio-visuele hulpmiddelen een belangrijke rol
spelen.
Minitheater Middelburg, 14 en 21 februari.
Vrijwel elk seizoen sinds Agatha Christie dertig jaar
geleden De muizenval schreef, staat het stuk in
Londen op het repertoire van een der toneelgezel
schappen. Nu heeft Het Middelburgse Theater deze
thriller op het programma gezet. Het speelt in een
afgelegen pension in de buurt van Londen, kortnade
Pde wereldoorlog. Hartje winter, veel sneeuw,
onbegaanbare wegen. De heer en mevrouw
i ton ontvangen hun eerste gasten. Ze hebben het
neërfd en besloten het als pension in te richten.
eÜn onverwachte gast duikt op en in zijn kielzog de
nNtie Onverwachte gebeurtenissen en een moord
houden het pension in angstige spanning.
Gerard Baijens doet de regie.
De Stenge Heinkenszand, 21 februari.
rabaret Boemerang gaf het muzikale cabaretpro-
a ram ma van dit seizoen de titel Open deuren. Vier
ionae mensen zijn om uiteenlopende redenen vast
besloten om te weten te komen wat er achter een
aesloten deur plaats vindt. Desnoods met geweld
moet de deur open. Als dat uiteindelijk lukt, stapt het
viertal een merkwaardige wereld binnen, een wereld
van iemand die wist dat het lang zou duren voordat
een medemens zich druk zou maken om een
gesloten deur. De vier voelen zich steeds meer
archeologen die een pyramide ingaan na eeuwen
van rust. Met dit programma gaat Boemerang het
vierde seizoen in. Zoals in de voorgaande program
ma's zijn er weer veel liedjes te horen. Anders is dat
deze cabaret-musical een verhaallijn heeft.
Zuidlandtheater Terneuzen, 7 februari.
Met het programma LaLa, dat in Terneuzen te zien is,
was De Nieuwe Snaar het afgelopen seizoen al in
Wemeldinge en in Vlissingen tijdens de Boulevard of
Broken Dreams. Wat het Belgische drietal brengt
kun je muziektheater noemen of muzikale humor,
het is in elk geval een komische voorstelling.
Tegen Mooie Moeite (nr. 2, februari 198b) zei Jan de
Smet van De Nieuwe Snaar over LaLa: 'De tekst is
inderdaad van ondergeschikt belang, al hebben we
in ons nieuwe programma LaLa vijf liedjes op tekst
van Hugo Matthijsen, een van de waanzinnige
tekstschrijvers van Bart Peeters. Die liedjes zijn zeer
welkom. We hebben nu het gevoel dat de liedjes die
we zingen ergens op slaan. Vroeger was de liedjes
tekst een alibi om niet lalala te neuriën. De liedjes
getuigen van een gezonde waanzin. We zijn allesbe
halve een geëngageerde groep. Afgezien daarvan
willen we terug naar een pure muzikale en visuele
vorm van humor.' Dat maakt de groep zeer geschikt,
en gewild, op internationaal georiënteerde festivals.
Bovendien is de muziek veelzijdig. Er zijn invloeden
te onderkennen van folk tot soul en van klassiek tot
pop. De Smet: 'We maken eigenlijk van de meest
diverse genres muziek een balans op en we kijken
wat we ermee kunnen doen. De ware uitdaging is dat
we met de combinatie viool, accordeon en hobo, wat
in de volksmuziek niet zo bizar is maar voor andere
muziekgenres wel, toch het allerbeste uit die ver
schillende soorten muziek proberen te halen.'
In steeds meer landen, in Europa en Amerika, komt
het publiek in steeds grotere aantallen. Mede dankzij
de prijzen: de Tasse d'or op het theaterfestival in
Cannes (vóór Mini Maxi), de Bronzen Roos en de
Persprijs van het t.v.-festival van Montreux, de Prix
du Off in Avignon.
Zuidlandtheater Terneuzen, 14 februari.
Al in 1972 raadde Wim Sonneveld Willem Nijholt aan
een solo-programma te gaan doen: 'Jongen, je kunt
ansen, je kunt acteren, je hebt alles in huis, alleen
Zlngen kan ik beter dan jij.' Door allerlei aanbie-
él
r
Willem Nijholt
Foto Jan Swinkels
dingen voor toneel, film, televisie kwam dat er lang
niet van. Kennelijk verdween het idee nooit. Nijholt
wilde meer van zichzelf laten zien en zocht tekst
schrijvers aan die hij aan het werk zette op basis van
ervaringen uit zijn eigen leven. Zo ontstonden tekst
en muziekbijdragen van Willem Wilmink, Robert
Long, Hans Dorrestijn, Boudewijn Spitzen, Frans
Mulder, Frans Ehlhart, Just Enschede, Jaques Brei,
André Heller, Noel Coward, Ferd Hugas, D. Scarlatti,
Shakespeare en Nijholt zelf. (Deze opsomming
maakt duidelijk dat Nijholt ook in de bestaande
literatuur heeft gezocht). Frans Ehlhart legt op de
synthesizer een 'klanktapijt' waarover de show zich
moet bewegen. Bezoekers kunnen een show ver
wachten van zang, dans en toneelspel.
Zuidlandtheater Terneuzen, 25 februari.
De Gentse toneelgroep nam De moed om te doden
van Lars Nóren op het repertoire. Het toont het
laatste station, de laatste confrontatie tussen een
vader en zijn zoon. Pa, een oude kelner, organiseert
een feestje voor zijn zoon Erik en diens vriendin
Radka in de flat van Erik. De personen graaien naar
een beetje geluk, maar een dodelijke vader-zoon
relatie staat dat beetje geluk in de weg. Het
kenmerkende is dat beiden zo dubbelzinnig aan
elkaar gebonden zijn. Enerzijds is er de natuurlijke
en onontkoombare vader-zoon relatie, anderzijds is
er de onmogelijkheid tot enige communicatie. Zij
zijn geen van tweeën bij machte iets in die situatie te
veranderen én zoeken hun heil en bescherming in
sarcasme en cynisme. Die houding valt uit te leggen
als een overlevingsstrategie. Dat duurt zolang tot
zelfs die uitweg er niet meer is. Gaandeweg leidt dat
ertoe dat de moord op de vader als enig mogelijke
ontsnapping overblijft. De moed om te doden
betekent bij Nóren de moed om een eind te maken
aan een onmogelijke relatie.
