....HET OPBOUWEN VAN EEN EMOTIONELE SPANNING
DIE PAST BIJ HET LEVEN IN DE GROTE STEDEN....
Idie haut
Die Haut uit Berlijn maakt een
enorm kabaal.
Bandlid Christoph Dreher
verklaarde het muzikaalcon-
cept erachter in een uiterst
intellectueel stuk, waarin hij
uitlegt dat zij vier heel gewone
arbeiderskinderen zijn die
weinig lezen, graag veel
slapen, niet te veel aan sport
doen en het liefst ouderwetse
gitarenpopmuziek maken.
Die Haut wil geen muzikaal
amusement verschaffen, wel
een geestestoestand scheppen
die past bij het leven in de
grote steden.
Marjoke Roorda
vyater into Wine, een opmerkelijke publicatie. Gebo
ren op 3 augustus 1922 was Adriana Urwin 64 toen
haar boek eerder dit jaar verscheen. Haar eerste stap
binnen de schrijverij. Als verantwoordelijke uitgever
tekent eejn Engelse firma. Met de hulp van kennissen
schreef Adriana Unwin-Steketee in de Engelse taal
haar Water jntö Wine. Voor het grootste deel vinden
de handelingen plaats in haar geboorteplaats Bors
sele.
Welbeschouwd vormen de jeugdherinneringen, die
het leeuwedeel van haar verhaal in beslag nemen,
meer een rapport dan een boekr want de schrijfster
noemt iedereen bij de eigen naam. Althans, die
'indruk wekt ze. Vriendelijk mag het vertelde niet
heten en het Itykt er zelfs op dat Adriana Unwin in de
avond van haar leven een doodsschop verkoopt aan
de mensefi die haar jeugd vergalden. Een ppsthume
trap narzoals ze ook posthuurri de mensen eert die ze
om welke redervdao ook bewonderde.
r
Oud-Gereformeerden
Adriana Urtwin noemde haar boek Water into Wine
omdat haar latere leven in niets leek op de ijzeren
jaren van haar jeugd. OndanRs deze bijbelse parafra
se spreekt ze op de verschillende pagina's haar
afkeer uit over de manier waarop cje inwoners van
Borsëele het christelijk geloof in praktijk brachten.
Keer op keer spreekt ze van 'de strenge sobere
Calvinistische basisdoctrine' die vooral de boeren
bevolking voorbereidde op de eenwording met God
en het eeuwige leven. In haar ogen verving de
kerkeraad God op aarde en zag om die reden uiterst
nauwgezet toe op het naleven van het opgelegde.
Waar afwijking toe leidde, maakte haar vader aan
den lijve mee. Hij behoorde tot de Oud-Gerefor
meerden eh moest door omstandigheden gedwon
gen trouwen met een meisje van de Hervormde Kerk.
Tevens at^ste hij over naar haar kerk. Een misstap
die zijn kerkgenootschap bestrafte met het uitstoten,
van de overtreder. Vader Steketee leed daar onder.
Zozeer zelfs dat hij zich als verdoemde ging zien en
Zich kwelde met gedachten over hetgeen hem op de
Dag des Oordeels te wachten zou staan. Demoni
sche visioenen die Adriana een bijna dodelijke angst
aanjoegen.
Visioenen die haar vader tijd na tijd hysterischer en
depressiever maakten en hem vaak nachten achter
een naar buiten dreven. Temeer omdat zijn vrouw
zich niets gelegen laat liggen aan de bestaande
conventies. Ze drijft met veel zakelijk succes een
winkel in kruidenierswaren, kleedde zich zoals men
dat in de stad deed, kocht een piano en zelfs een
radio. Afwijkende stappen die ook haar zusters
deden en die ze ook haar twee dochters bijbracht.
Haar haast tot waanzin gebrachte vader, maar ook de
corrupte en despote dominee en de dunne fagade
die het Oud-Gereformeerde geloof in de dagelijkse
praktijk blijkt, maken dat Adriana Unwin zweert nopit
meer een voet in de kerk te zetten. Ze schetst als
zoveel anderen vóór haar een beeld van mensen die
tot de zogenoemde zwartekousenkerk behoren.
Pijnen, Zwaren. Lieden waarvoor men beducht moet
zijn als voor de mótregen. Lieden die met hun
dfremaalse kerkgang des zondags meer het tijdelijke
dan het eeuwige léven in het oog houden.
Wonderwel weten ze overal klinkende munt uit te
slaan. Als voorbeeld noemt ze de jaren voor en
tijdens de oorlog. 'Gij zult u onderwerpen aan het
aardse gezag wat boven u gesteld is' blij kt voor velen
een uitnodiging om aan dat gezag wat te verdienen.
Om het zelfs te dienen. Aanvankelijk beschouwd als
verraders keren ze na het uitzitten van een gevange
nisstraf, waarmee ze voor hun collaboratie boete
deden, weer terug in de gemeenschap die er na een
'foei toch' nooit meer over spreekt. Tussen die
mensen leefde Adriana Unwin en ze voelde het als
'de dagen beklimmen als bergen, de nachten door
kruisen als kille, zonloze woestijnen.' Laterzou ze uit
protest weglopen, in het eerste jaar van de oorlog.
Weg uit Borssele om als hulp in de huishouding te
gaan werken in Hilversum.
Dag des Oordeels
Maar ze aardt er niet en keert na een ruim jaar terug
naar Zeeland. Een tweede kans tot ontsnappen doet
zich voor tijdens de bevrijding, wanneer de Engelsen
de legers van Hitier verdrijven. Onder de bevrijders
bevindt zich haar bevrijder in de persoon van J.J.F.
Unwin, afkomstig uit de Londense wijk Ëastend en
met wie ze op 28 mei 1946 trouwt. Over hoe ze haar
bevrijder eigenlijk ontmoette, blijft Adriana Unwin
vaag en gaat er veel minder op in dan op andere,
relatief gezien onbelangrijker gebeurtenissen. Het
valt tevens op dat ze haar man door heel het boek
nooit bij zijn echte naam noemt.
Ze noemt hem althans Tone. Een naam die geen
verband houdt met de initialen J.J.F. WB'beschöuwd
rept ze met geen woord over de ontmoeting, over wat
er aan vooraf ging, hoe het gebeurde, hoe het
verging. Dat roept de vraag op of Adriana Unwin
inderdaad uit liefde met haar Engelsman tróuwde of
dat ze bij hem bleef, omdat zijn nationaliteit haarde
kans gaf Borssele voorgoed de rug toe te keren.
Want zou ze die kans voorbij laten gaan, dan zou
haar leven vast en zeker een andere richting opgaan.
Na de dood van haar moeder in de bevrijdingsjaren,
wilde haar vader dat ze hem zou helpen in de
huishouding en zich zou voegen naar de wetten en
regels van de Oud-Gereformeerden waar hij als
weduwnaar terugkeerde. De kans op een ander en
vooral beter leven zou haar dan voorgoed ontglip
pen.
Zou ze zich een nieuw leven wensen dan slaagde de
opzet niet. Want helemaal raakte ze de invloed van
het Zeeuwse niet kwijt. Ook niet in Londen waar ze
korf na haar huwelijk ging wonen. Ze streeft naar
maatschappelijk aanzien en vermeldt trots dat ze tot
de Engelse 'nieuwe middenklasse' behoort. Kinde
ren kreeg ze niet. fn haar boek vertelt ze daar in elk
geval niet over. Wellicht dat ze om die reden vele
avondcursussen volgde. Stappen op de weg naar
Water into Wine. Haar Engelsman en haar kennis
konden haar niet bevrijden van het Zeeuwse Calvi
nisme. Adriana Unwin voelt zich weliswaar veilig in
haar Engelse Nederlands ingerichte woonkamer
maar die veiligheid omschrijft ze met: hier zal de Dag
des Oordeels nooit plaats vinden.
En zo refereert ze vaker aan het protestantse
christendom, aan het Oude Testament uit de Staten
vertaling, aan £fe Calvinistische doctrine. En toch....
Qoit wil ze weer terug naar Zeeland, naar Borssele.
'Maar', scferifft z-e in de laatste regels: 'Als ik ooit
doodga, wil iemand alsjeblieft dit doen: Ga naar de
pelden KSm ovér de kruin van de dijk naar de
waterkant, Öp een avond vroeg in juni. Wacht tot het
tij keert. Wanneer een eierschaal van stilte een
doodskleed over de zee legt. Wanneer het heelal
buigt, strak van spanning. Wanneer het loven opgaat
"in de dood. Verstrooi mijn as over het zachte, zilveren,
oppervlak van de wateren. En dan -alle bergen zullen
zijn beklommen. Alles zal zijn zoals het was. In den
beginne.'
Water into Wine; Adriana Unwin; tekst en tekeningen; 188
pagina's; ISBN 09511606.0.5; Indien niet voorradig bij de
boekhandel: Seagull Publishing, 123 Belle Vue Road,
Ipswich, IP4 2RD Suffolk, England.
Die Haut
Foto Petra Gall
'Er zijn in Berlijn geen garages om muziek in te
maken, dus men kan ons nooit een garageband
noemen.' Christoph Dreher, bezielende bassist van
die Haut. Wat is dan wel de titel waaronder de muziek
van Die Haut valt te benoemen?
Een greep uit de recensies die bij voorgaande
optredens geschreven werden: 'Een soort punkver
sie van The Shadows', 'Harde groezelige, rauwe
grotestadsmuziek vol schrille, krasserige dissonan
ten', 'Onvervalste surfmuziek', 'Kinderen van de
hypertechnologie, erfgenamen van de punk, de
betonmuziek en de free-jazz'. Aldus NRC, Volkskrant
en Le Monde.
Engelse en Duitse bladen hanteren analoge be
schrijvingen. Blijkbaar schiet het normale rock 'n
roll-jargon tekort om deze muzikanten uit de Berlijn-
se 'Szene' te omschrijven. En toch gaan allerlei
moderne muziekmensen bij voorkeur samenwerkin
gen aan met Duitsers. Lydia Lunch nam met Die Haut
op, Nick Cave werkte met Die Haut en met Einstür-
zende Neubauten, Jah Wobble maakt platen met
Honger Czukay, Surplus Stock verhuisde als hele
Engelse band naar de bondsrepubliek en heel recent
verzorgde Conny Plank de opnames van een grote
nieuwe Franse ster: Sappho.
Het voert te ver om de voltallige poptraditie van
West-Duitsland hiet te bespreken, maar er bestaat
naast de zompige Krautrock en de melige Neue
Welle een ploeg artistiek interessante popmuzikan
ten. Om zich te onderscheiden hanteren zij elitaire
filosofieën en ideologieën.
Terug naar Die Haut: de band bestaat uit drie
gitaristen en een drummer. Zij hebben zich ver
noemd naar het boek 'La Pelle' van Curzio Malaparte.
Dit boek speelt aan het eind van de tweede wereld
oorlog in Italië wanneer de Amerikaanse G.l.'s het
fascisme komen opruimen. Dan blijkt dat heel wat
mensen eieren voor hun geld kiezen door samen te
werken met de geallieerden en zo 'hun huid redden'.
Daarnaast heeft Christoph Dreher onder het pseu
doniem P.H. Reherd een manifest geschreven over
het muzikale concept achter Die Haut: Konservatie-
ve Metropolen Extremismus. Een stuk van 400
woorden waarin op een zeer hoog abstraktieniveau
wordt uitgelegd dat zij vier hele gewone arbeiders
kinderen zijn die weinig lezen, graag veel slapen, niet
te veel aan sport doen en het liefst ouderwetse
gitarenpopmuziek maken. Aan film worden de mees
te woorden gewijd ook al beweert Dreher, dat hij en
zijn collega's het liefst naar Dallas kijken. Daar komt
de aap uit de mouw, Dreher is cineast (hij maakte o.a.
de film 'Okay, okay, Der moderne Tanz') en ook
andere bandleden werkten in de filmwereld, als
bijvoorbeeld cameraman.
Het geluid van Die Haut is geen rockconcert maar
een muzikale film. Doe tijdens hun optreden je ogen
dicht en er doemen beelden op van cowboys in
suburbia, zeerovers in de binnenstad of stadsindia-
nen in de Grand Canyon. Doe je ogen weer open en
er staan op het podium vier zwart geklede jonge
mannen die achteloos met een sigaretje in de
mondhoek een enorm kabaal maken.
Christoph Dreher hierover: 'Waar het ons omgaat is
niet zozeer muzikaal amusement te verschaffen als
wel het opbouwen van een bepaalde emotionele
spanning, het creëren van een environment, een
geestestoestand die past bij het leven in de grote
steden van Europa.'
Eind augustus kwam er een nieuwe EP uit van Die
Haut: Fandango. Volgens de laatste berichten is de
huidige opstelling als volgt: Jochen Arbeit - gitaar;
Christoph Dreher - bas; Rainer Ling - gitaar, Remo
Park - gitaar en Thomas Wydler - drums. Het ligt inde
bedoeling om spoedig met een muziekcassette te
komen 'Hardless body in topless bar' waarin de band
zich weer van een totaal andere zijde laat kennen.
Tl november 17
