Vrijdag 21 november is
het uit jongeren samen
gestelde Theater
Rozijn in Middelburg
met het muziektheater
Hootenanny!
De leden maakten de
voorstelling zelf, in op
dracht van de CJP-
organisatie. Het Cultu
reel Jeugd Paspoort
bestaat 25 jaar en de
toernee van Hoote
nanny! maakt deel uit
van de viering.
Zelfmoord, vriend
schap, incest, heroïne
verslaving en vitale
dans en muziek.
VITALE DANS EN MUZIEK MAKEN ZWARE
KOST VOOR JONGEREN VERTEERBAAR
hootenanny!
hootenanny!
Retorische vraag
Jean Quist
ons jubileum. Maar andere vormen van deskundig
heidsbevordering en stimulering zullen we ook
gebruiken. We denken dan bijvoorbeeld aan studie
dagen.'
Zwaar mag de kost heten die het CJP opdient onder
de titel Hootenanny! Een voorstelling die op 21
november de Stadsschouwburg in Middelburg aan
doet. Scheiding, zelfmoord, drugsverslaving, dode
lijke ziekte, incest, invaliditeit. Daarover handelt
Hootenanny! 'Inderdaad zware kost die we aan
jongeren voorstellen', zegt Hagens. 'In het begin
dacht ik ook: moet dat nou zo nodig? Maar tijdens de
verschillende proefvoorstellingen bleek duidelijk dat
we iets boden wat het jongerenpubliek interesseer
de. Ze vonden de voorstelling steeds spannender en
op een gegeven moment kon je een speld horen
vallen. Reden dat we ermee doorgingen. Ik vind dat
we de problemen uit Hootenanny zonder probleem
aan jongeren kunnen voorstellen. Temeer omdat ze
zelf voor die onderwerpen kozen. En de voorstellen
de groep bestaat uit jongeren. Het heet Theater
Rozijn. Dat riep in 1984 via de radio en de pers
jongeren op om deel te nemen aan een experimente
le theateropleiding. In principe kon iedereen zich
aanmelden. Theater Rozijn richtte zich vooral op
jongeren die door persoonlijke omstandigheden of
J door moeilijkheden met het onderwijs niet via de
gebruikelijke weg aan hun toekomst konden bou-*
wen. Daarmee wilden ze een reeële afspiegeling van"
de maatschappij krijgen.'
Dromen en idealen
Op deze oproep kwamen enkele honderden reacties.
Toen de oproep later ook nog het scherm van de
televisie passeerde, steeg het aantal belangstellen
den tot enige duizenden. Selecties en audities
dunden de overvloed uit tot zevenentwintig perso
nen. Zij ontvingen het beloofde onderricht in de
technieken van het theater. Daaronder vielen lessen
in toneelspelen, dansen, zingen en mime. Verder
kregen de zevenentwintig uitverkorenen een hand
leiding aangeboden als hulp bij het krijgen van
inzicht in hun eigen belevingswereld. Die moesten ze
zo helder en duidelijk mogelijk vorm geven.
Daarvoor vertelden ze verhalen met een persoonlijke
karakter, improviseerden ze, maakten ze eigen
werkstukken en legden zogenoemde 'proeven van
zelfstandigheid' af. Bij dat onderdeel verzorgden de
jongeren een eigen presentatie van zelf gemaakte
teksten en muziek voor een eigen decor en onder
eigen licht. Op die manier ontstond uit de aanvanke
lijke losse verzameling geselecteerden een hechte
groep van sterk gemotiveerde mensen die zich in
staat achtten om op een professionele manier
theatervoorstellingen te maken.
Langs deze weg realiseerden deze jongeren hun
dromen en idealen. Dromen en idealen van het
theater waar de meesten van hen normaal gesproken
nooit veel verder zouden komen dan de stoelenrijen
voor het podium of de dienstingang erachter. Hun
opleiding voorzag niet in een plaats op een toneel
school vanwaar ze op het podium zelf konden
stappen. Zo ontstond Hootenanny! Volgens regis
seur en tekstschrijver Theije Twijnstra van Theater
Rozijn indrukken 'van jonge mensen, uit alle delen
van het land, weg van thuis en veiligheid, alleen in
®en nieuwe stad op een klein kamertje en elke dag
'eren te vechten om je ideaal waar te maken. Het is
deze achtergrond en het feit dat zoveel verschillende
rnensen met evenveel verschillende achtergronden,
tamilieomstandigheden, persoonlijke moeilijkheden
en eigenaardigheden, dat al deze mensen deze
Periode zeer intensief met elkaar hebben doorge
maakt, dat alles bij elkaar maakt de uitstraling van
deze productie tot een heel levensechte gebeurte
nis.'
Naar Twijnstra zegt, bestaat de voorstelling Hooten
anny! uit een bonte afwisseling van muziek, dans,
toneel en zang. De verscheidenheid zit naar zijn
mening vooral in het aanbod van zeer openhartige en
realistische scenes aan de ene kant en vitale dans en
muziek aan de andere. Muziek en dans ziet Twijnstra
als emotionele rustpunten in de voorstelling. Ze
geven de bezoekers even de gelegenheid om bij te
komen van de emoties welke in de scènes spelen.
Onderwerpen over scheiding, over zelfmoord, over
heroïneverslaving, over vriendschap en ook over
incest, over invaliditeit en over sexualiteit.
Zware onderwerpen vindt ook Twijnstra. Maar het
kan, want zijn theatergezelschap brengt ze op een
eerlijke en persoonlijke manier. Zodanig dat ze de
bezoeker tot nadenken stemmen en hem er haast toe
dwingen er met anderen over te praten. Op die
manier krijgen de bezoekers een ruimer inzicht in
menselijke situaties en meer begrip voor anderen,
zegt Twijnstra in zijn toelichting.
In die toelichting stelt Twijnstra namens het publiek:
'Wat somber allemaal, zo zwart is de wereld toch
niet?' Die retorische vraag pareert hij met :'in de
eerste plaats is de voorstelling in totaliteit beslist niet
somber, maar leest u nu alle toneelscènes achter
elkaar zonderde meer showachtige onderbrekingen
met prachtige kostuums, ingenieuze belichting en
bijzonder goede muziek. In de tweede plaats vinden
we de scènes niet somber door de inhoud maar juist
door het vele verzwijgen van dergelijke onderwerpen
zijn ze vaak somber en triest. Alleen door de steen op
te tillen en de schaduwzijde van het bestaan te
erkennen, kan er werkelijk iets veranderen. Jonge
ren hebben de toekomst, maar laten ze deze
toekomst kunnen bouwen op zelfkennis en inzicht in
de menselijke natuur'.
Die harde confrontaties vatte Twijnstra ter lering
samen in een lesbrief die hij toestuurt aan scholen in
de gemeente waar zijn productie op de planken
komt.
Excuseren
'Hootenanny' bestaat uit korte scènes die aanvangen
op het punt waar het om gaat. Ze laten de crises zien
waarin een mens soms terecht komt en bieden op
zich geen enkel houvast, geen enkele oplossing. De
toeschouwer beleeft die situatie mee en zal voor
zichzelf een conclusie moeten trekken, zelf een
oplossing bedenken.Alleen de eigen persoonlijke
keuze leert iemand de eigen verantwoordelijkheid
onder ogen te zien. Want alleen daarop kan iemand
zelf beslissingen nemen. Naar Twijnstra meent mag
niemand zich excuseren met omstandigheden of
situaties waarin hij opgroeide, maar moet zichzelf te
allen tijde verantwoordelijk stellen. Dat vormt vol
gens hem de boodschap.
Dezelfde boodschap die, zoals Twijnstra meent de
medewerkers van Theater Rozijn zich eigen maak
ten. Want zetten zij immers niet de stap naar de
experimentele opleiding waarmee ze al hun bekende
en veilige schepen achter zich verbrandden?
Het eerste spel van 'Hootenanny' draagt de titel
'Verandering'. Daarin stelt Theater Rozijn een mo
dern gezin voor: een vader, een moeder, twee
kinderen. De vader verlaat de moeder en de twee
kinderen. Het waarom doet volgens de beschrijving
niet ter zake. Het spel laat alleen het moment zien
waarop de vader zich gereed acht om te vertrekken.
november 13
Schouwburg
Middelburg:
HOOTENANNY!
vrij. 21 nov. 20.00 uur.
Het Cultureel Jongeren Paspoort, oftewel het CJP
zoals het doorgaans heet, bestaat vijfentwintig jaar.
De organisatie achter het CJP viert dat ondermeer
met een productiervan Theater Rozijn die onder de
titel Hootenanny! negenentwintig schouwburgen in
den lande afreist. Naar het CJP meent cultuur die
vooral jongeren tot zesentwintig aanspreekt. Die
jongeren denkt het CJP vooral te vinden in jongeren
centra.
Twintig daarvan geven voortaan CJP-korting op
toegangsprijzen. Tot het einde van november toert
de organisatie met een speciaal programma langs
die centra, 't Beest in Goes opent voor die gebeurte
nis op 29 november de deur. Dan treden op de
toneelgroep The Phone Booth, Garfield, Venetian
Blind, The Ruby Chain, popdichteres Diana Ozon en
Fatal Flowers. Moderne genoegens van artiesten die
zich grotendeels in de marge ophouden. Volgens
directeur Annemiek Hagens van de landelijke fede
ratie CJP een stroming diedichter bij de jongeren, de
klanten van het CJP, moet komen. Want meer dan
jazz of klassiek of ballet behoort dat tot de zoge
noemde jongerencultuur.
'Wij hebben een grote kennis in huis over jongeren
cultuur', stelt Hagens. 'Die gaan wij meer naar buiten I
brengen. Wij zullen ons in de toekomst presenteren
als bron van hulp en advies voor de beleidsmakers.
De eerste aanzet gaf het symposium in het kader van
1
Scène uit Hootenanny
door Theater Rozijn
