i
dies le due
car la mes
iets. Ik ben altijd bezig met het publiek, met de
muzikant en met de rol die ze allebei spelen. Publiek
en muzikant heb ik hoog in m'n vaandel, aan allebei
stel ik eisen.
Van het publiek verwacht ik dat mensen zich open
willen stellen. Dat vind ik echt spannend, om muziek
zo te maken, dat dat duidelijk wordt.
Mensen, die zich willen open stellen voorde muziek
krijgen er een bepaald gevoel van. Mensen, die dat
niet willen vinden er geen zak aan.
In een artikel over de beeldhouwer Moore las ik ook
zoiets'. Hij zoekt het bewuste artikel tussen de
kranteknipsels en leest hardop: 'Beeldhouwwerken
moeten bij de eerste aanblik altijd iets duisters
hebben, het moet de mensen dwingen verder te
kijken en na te denken'.'
'Kijk', zegt hij, 'dat probeer ik met mijn muziek ook te
bereiken. Mijn muziek moet mensen de gelegenheid
geven, als ze dat willen, om in de muziek te gaan. Ik
probeer dat te bereiken door humor in de muziek te
stoppen; vooral door het werken met ritmes probeer
ik humor, tegenstellingen, persiflages op een voor
gaand stukje en relativering onderdeel te laten zijn
van m'n muziek. Ritme is trouwens erg belangrijk
voor me. De meeste muziek, die ik maak begint ook
met een ritme. De oorsprong van het meeste werk
ontstaat via het ritmisch omgaan met melodieën.
Van de muzikanten verwacht ik', grijpt hij terug naar
de eerder genoemde eisen, 'dat ze hun partituren
zoveel mogelijk uit hun hoofd spelen. Dat ze
proberen, de partij die ze spelen tot iets van zichzelf
te maken. Mensen spelen veel beter zonder partituur
voor hun neus, dat leidt af. Je ziet bij grote orkesten,
advertentie
U M
"Van de vijf zintuigen benadert "het ruiken"
zonder twijfel het best het idee
van onze onsterfelijkheid.
Salvador Dali
exclusief bij:
Damplein 9, Middelburg
01180-16984
symphonie orkesten, dat de solisten altijd zonder
partituur spelen. Het werkt trouwens ook veel beter
naar het publiek toe, als muzikanten niet verstopt zijn
achter lessenaars.
Als ik een stuk muziek maak heb ik de muzikant, die
het stuk moet spelen, voor me. Ik probeer z'n
talenten te stimuleren en hou rekening met z'n
beperkingen. Dat moet ik ook, het heeft namelijk
geen zin om mensen dingen te laten doen, die ze nog
niet kunnen en die hen verhinderen plezier te hebben
in wat ze spelen. Dat komt de muziek niet ten goede,
het werkt eerder andersom. Als muzikanten het
gevoel hebben dat ze een partij beheersen kunnen ze
veel meer bezig zijn met alles wat ze in huis hebben in
de muziek te gooien en dat bevordert dat de muziek
naar een hoger plan wordt getild.
Dat is voor mij komponeren. Bezig zijn met het
publiek, met de muzikanten en de wisselwerking
tussen hen.
Voor mezelf kan een stuk muziek met drie, vier
nootjes, een paar secondes voldoende zijn. Voor
mezelf kan het daar vaak stoppen. Het werk is, zo'n
idee duidelijker vorm geven. Je kunt het vergelijken
met het witte licht. Het eerste idee is het witte licht,
dat ga ik breken, inkleuren, verder uitwerken.
Niet andersom.
In leerboeken voor komponisten staan vaak allerlei
trucjes. Bijvoorbeeld: kijk in het telefoonboek, neem
een naam en maak uit de letters van de naam een
melodie. Dat vind ik afschuwelijk, om op die manier
te proberen iets belangrijks te maken. Zo kan ik niet
werken.
Ik krijg een idee en daar ga ik mee aan de slag.
Daarvoor gebruik ik alles wat ik in mijn reservoir heb.
Mijn ervaring, dat wat ik de afgelopen tijd geleerd
heb, probeer ik zo te gebruiken dat het me helpt de
kern, de eigenheid van m'n muziek zichtbaar en
begrijpbaar te maken.
In mijn muziek ben ik op zoek naar eenvoud en naar
de zeggingskracht daarvan. De muziek moet daarom
in veel verschillende omstandigheden gespeeld
kunnen worden, dus niet alleen in de beslotenheid
van de schouwburg of concertzaal.'
Hij pakt een knipsel over Afrikaanse muziek:
'Niet de Afrikaanse muziek is belangrijk, maar de
Afrikaanse muzikant. Die moet in staat gesteld
worden, door te gaan met z'n arbeid. De beste
methode de Afrikaanse muziek voor verdwijning te
behoeden is de mens te behoeden. De Afrikaan moet
zich bewust worden van zijn bezit. De traditionele
muziek zal verdwijnen, dat is een normale zaak. Laat
de mens voordat het echter zover is zijn muziek niet
vergeten.
'Van de muziek van Sint Juttemis wordt ook wel
gezegd dat het volksmuziek is, nou in die zin wil ik
dat ook. Ik hoop echt dat muzikanten en publiek door
mijn muziek hun eigen muziek, de muziek in zichzelf
ontdekken, dat ze daar mee aan de gang gaan. Dat
probeer ik door te geven via de konserten, de elpees
en de cassettes.
Bij mezelf werkt het ook zo. Het komponeren is een
soort puzzelen. Al die ideetjes, zijn niet anders dan
stukjes uit de legpuzzel, die ik zelf ben.
Onbewust ben ik bezig d.m.v. mijn muziek uit te
zoeken waar m'n oorsprong ligt, waar ik door
beïnvloed word en ben. Als komponist ben je
voortdurend bezig jezelf schoon te maken, door of
misschien wel dankzij alle beslommeringen van het
leven van alle dag, attent zijn op datgene waar het
eigenlijk omgaat.
ledereen heeft gedachten, die steeds maar weer
terugkomen, die steeds maar weer de kop op steken,
ideeën, die tijdsbestendig blijken te zijn. Die ideeën
werk ik uit.1
22 november
i,
O'es Ie Due. Foto Ed Ree bergen
november 23
