JAKOBSEN - BETERE MANNENMODE—1
"jA
mm oktober 31
Inpakken,
wegwezen
HOiyiW INTERN4TIONA
insignificance
Speels gegoochel in verfilmde
Insignificance - waarin Marilyn
Monroe aan Einstein de relativi
teitstheorie uitlegt en Einstein aan
Monroe zijn benen laat zien
Winterprogram ma's liggen
voor u klaar op onze kantoren.
De koffie staat klaar,
bij Van Fraassen boeken
net iets voordeliger.
Van Fraassen
Reisburo
Zuidlandtheater veulen en nu zijn er toch bepaalde dingen met me
Terneuzen: gebeurd. Dat neem je mee in de rollen die je speelt.'
INSIGNIFICANCE 'Behalve met leeftijd heeft het ook met duidelijke
don 2 okt. 20.00 uur keuzes te maken dat de rollen die ik nu speel
interssanter zijn dan die van vroeger. Op een
gegeven moment heb ik gewoon gezegd: ik wil niet
meer die flutrollen spelen. En ik kreeg er genoeg van
om altijd maar behandeld te worden als dat domme
blondje dat domweg geluk heeft gehad. (Plotseling
fel) Want zo is het niet. Ik dacht: ik werk er keihard
voor en dat zullen jullie weten ook! Maar ik moest er
wel zelf in gaan geloven, want zelfacceptatie is het
belangrijkste wat er is
In Amerika is er natuurlijk ook veel met me gebeurd.
Zeker met die cursussen van Delia Salvi. Toen ben ik
zo op m'n bek gegaan. Ik bedoel: dat was zo hard. Zo
van: 'Wie denkt u wel dat u bent. Niemand!' En dan
ging ik jankend af. Maar ja, ik wilde graag een goed
actrice worden en daar moet je een bepaalde prijs
voor betalen.'
Toch is het in Amerika nooit van een echte door
braak gekomen.
'Ik heb niet van die grote ellebogen. En daarbij: als
een grote internationale rol een beetje interessant is,
a la Sophie's Choice, dan zit je er altijd naast. Ik heb
een test gedaan voor Out of Africa, maar toen moest
ik het opnemen tegen Meryl Streep. Daar kan ik dus
nooit tegenop. Een niveau lager had ik misschien wel
verder kunnen komen, maar op beslissende momen
ten heb ik een paar domme fouten gemaakt. Ik liet me
door mijn agenten aanpraten dat ik alleen de grote
rollen moest accepteren. Die dachten dat ze me erzo
wel door konden drukken in Amerika.
Wat ze niet in de gaten hadden, was dat ik nou
eenmaal niet zo'n drukker ben. En wanneer je in
Amerika een aardige rol hebt afgeslagen dan mag je
bij een volgende gelegenheid achter in de rij
aansluiten. Want het barst er van de werkeloze
actrices. Je moet er zoveel voor over hebben om de
top te bereiken. Alles moet je daarvoor opzij zetten.
En zo zit ik niet in elkaar, daar ben ik wel achter
gekomen. Veel acteurs om me heen houden hun blik
uitsluitend op de top gericht; denken alleen maar
daaraan. Wat ze vergeten is dat de weg daar naar toe
helemaal geen leuke is.'
Naar Nederlandse maatstraven heb je wèl de status
van filmster. In hoeverre was dat een steun bij de
interpretatie van je rol in Zonder Betekenis?
Na lang nadenken: 'Als je aan een filmster denkt zie
je niet mij. Maar als je mij ziet, dan zie je: moeder
Aarde, twee voeten op de grond, nuchter; althans, zo
zie ik mezelf. En dat mocht ik dus niet hebben in die
rol. Marilyn Monroe was een veel labielere vrouw.
Toen ben ik gaan graven naar die andere, meer
verborgen kant van mij. Die angstige, af en toe beetje
paranoïde kant. Bijvoorbeeld: (kijkt verschrikt op)
noemen ze nou mijn naam? Oh nee, toch niet. Ik wil
daar niet aan toegeven, maar dan voel ik mezelf daar
toch naar toe getrokken. Normaal vecht ik daarte
gen, maar bij de voorbereiding op deze rol heb ik die
kant opgezocht en gebruikt. Daar citeer ik als het
ware uit.'
'Monroe is in het stuk van Terry Johnson soms heel
klein en kwetsbaar, terwijl ze op een ander moment
heel geraffineerd d'r filmster-zijn gebruikt. Dat is een
dubbelheid die ik zelf ook heb. Natuurlijk wel een
stuk minder extreem dan bij Monroe, maar ja, je kunt
een filmactrice in Nederland niet vergelijken met
iemand die de hele wereld achter zich heeft. Toen ik
vanochtend op m'n horloge keek, dacht ik: oh god, ik
moet opschieten. Maar m'n haar zit niet goed en m'n
make-up... En ineens dacht ik: wat een onzin zeg!
Dat kan'ik denken. Ik hol gewoon even door de Van
Baerlestraat in Amsterdam en ja, niets aan de hand
Monroe kon dat dus niet'
Nadat F-Act het stuk Insignificance met Monique
van de Ven op toneel heeft gebracht, volgt nu de
verfilming ervan door Nicholas Roeg. Bij die gele
genheid kunnen we vaststellen dat Roeg zich
weliswaar tamelijk nauwkeurig aan de oorspronke
lijke tekst heeft gehouden, maar dat er toch ook
grote verschillen tusen toneelstuk en film zijn. Zo zijn
er een paar bijrollen het verhaal in geschreven en
nadrukkelijker dan in het toneelstuk voltrekt de
handeling zich tegen de naderende dreiging van een
atoomramp.
Meest wezenlijke verschil is echter dat Roeg -eerder
tekende hij onder andere voor Don't look now en The
Man who fell to Earth - de in films verstarrend
werkende eenheid van tijd en plaats heeft losgelaten.
De associatief gemonteerde flachsbacks van erva
ringen die de personages hebben gemaakt tot wat ze
zijn, geven het drama extra lucht, maar worden af en
toe te ver doorgevoerd, waardoor op cruciale
momenten de spanningsboog verslapt. Daar staat
tegenover dat de filmische toevoegingenvan Roeg
een lust voor het oog vormen. En op een goed
doordachte manier zijn sommige van de in de jaren
vijftig gesitueerde gebeurtenissen naar het heden
doorgetrokken. De boven 'n windrooster opwaaien
de jurk van Monroe - verwijzing naar The Seven Year
Itch - staat bijvoorbeeld niet op zichzelf, maar keert
terug in het slotbeeld, wanneer een kernramp daar
verantwoordelijk voor is.
Maar aan de basis van de film ligt toch nadrukkelijk
het stuk van Jerry Johnson, die het als een uitdaging
beschouwde om de hoofdbrekens kostende relativi
teitstheorie op een simpele, ook voor leken begrijpe
lijke manier uit te leggen. Dat bracht hem op het idee
om een naar Einstein gemodelleerde profesor te
confronteren met iemand als Marilyn Monroe. Tij
dens dezelfdp nacht waarin senator McCarthy de
professor probeert te dwingen om zich tegen het
communisme uit te spreken, en honkballer Joe
DiMaggio zijn huwelijk met Monroe probeert te
redden,, legt Monroe aan Einstein de relativiteits
theorie uit en laat Einstein aan Monroe zijn benen
zien. Een dergelijke verdraaiing van werkelijke
verhoudingen is behalve komisch ook illustratief
voor de relatieve betekenisloosheid van de persona
ges in het drama. Want wat is vergankelijker dan
roem, nietwaar?
Alle gegoochel met met tijd en ruimte leverteen voor
zover niet helemaal geslaagde voorstelling in elk
geval wel een interessante en onderhoudende film
op. Michael Emil als een zonnebloem-achtige pro
fessor en Gary Busey in de rol van de dommige
honkballer zorgen voor de mooiste vertolkingen. Op
Tony Curtis als de communistenjager McCarthy is
niets aan te merken, maar Theresa Russell slaat de
plank naar mijn smaak mis, door al te nadrukkelijk
een Monroe-immitatie te geven. Zelfs het aanstelle
rige stemmetje heeft ze zich eigen willen maken.
Gevolg is dat ze zich doorlopend forceert en niet
verder komt dan het neerzetten van een typetje waar
je warm noch koud van wordt. Wat dat aangaat had
ze nog veel van Monique van de Ven kunnen leren!
30 rniT!oktober
advertentie
KANAALSTRAAT 55 OOST-SOUBURG
VUSSINGEN, Paul Krugerstraat 21. Tel. 01184-17710
MIDDÉLBURG, Londensekaai 19. Tel. 01180-27758.
GOES, Voorstad 18. Tel. 01100-20220.
BERGEN OP ZOOM, Antwerpsestraat 5. Tel. 01640-37943.
TERNEUZEN, Westkolkstraat 36. Tel. 01150-12251
maar uw kostbare vakantie wel laten verzorgen door onze
reis-enthousiaste en deskundige medewerkers.
