de abstracte
landschappen van
mm oktober 19
ED REEBERGEN
pijlerdam
fotografie
Ed Reebergen uit Wissenkerke, Noord-
Beveland, is fotograaf, een fotograaf
die zijn inspiratie haalt uit het
landschap.
Zijn landschappen zijn echter abstract:
lijnen, vlakken, nauwelijks merkbare
kleurverschillen.
Een sfeerbeschrijving van Kees
Takkenberg.
Kees Takkenberg
vorm, alhoewel spanningsloos, geeft natuurlijk weer
dat de robuustheid noodzakelijk is om het volledig
merkbare geweld van het water te doorstaan. Zeker
bij de kennis die vrijwel iedereen bezit van de
reusachtige 'kathedralen' die onder water staan
maakt dat dit stukje dat boven water steekt een
magische spanning krijgt die uitstijgt boven zijn
eigenlijke vorm. Ik stel me voor dat bij het zien van
ijsbergen een soortgelijke schone spanning ervaren
wordt. Het zichtbare deel als fractionele represen
tant van datgene wat onzichtbaar is. En dit terwijl het
zichtbare reeds een grote robuustheid en schoon
heid bezit.
Het is bijzonder fraai dat het vaste gedeelte van de
dam is uitgevoerd in beton dat stabiliteit uitstraalten
het beweegbare gedeelte in staal dat flexibiliteit en
beweging uitstraalt. Een logische keuze vanuit de
constructie en een heldere keuze vanuit de vorm
waardoor de verschillende functies van de dam
duidelijk zichtbaar worden.
Bij de afsluitbare Oosterscheldedam komt er nog
een onverwacht ervaringselement bij voor wie de
moeite neemt om gedurende de duur van een tij de
dam te ontmoeten. Bij laag water manifesteert hij
zich meer als een brug doordat de dorpels dan boven
water uitsteken, zodat je er onderdoor kunt kijken.
Bij hoog water staan de dorpels onder water en
ervaar je alleen door de geweldige stroming dat de
dam meer brug dan dijk is.
Tot zover niets dan pure vanzelfsprekendheid en
daarmee verbonden schoonheid.
De voorgaande constructie-elementen geven de
dam een sterke horizontale beweging die prachtig
wordt geritmeerd door de pijlers en bij de schuiven
door de heldere constructie van vakwerk-liggers.
Het geeft de massieve dam een sterk en op beweging
geïnspireerd karakter.
De hydraulische hijs-inrichting van de schuiven zijn
de enige vertikale elementen op de dam die als het
ware hun eigen ruimtelijk en ritmisch spel spelen. Ze
staan als min of meer losse elementen op de pijlers
en hebben hun volstrekt eigen vorm zonder zich iets
aan te trekken van de stoere eerlijke constructie
eronder. Wellicht zonder dat hier bewust, vanuit de
vorm, bij is stilgestaan geeft deze constructie door
de hoogte van de zuigers tevens het profiel van de
zeebodem aan, als spiegelbeeld wel te verstaan.
Alleen al dit gegeven maakt dat er een prachtig
telbaar ritme op de dam had kunnen ontstaan. Een
soort dans van fragile vertikale elementen op een
dijk. Een schoonheid die bijvoorbeeld het windorgel
in Vlissingen uitstraalt. Vertikale elementen hebben
aan het water altijd iets magisch gehad. Een
herkenningspunt voor schepen, een tegengesteld
ritme in een horizontale beweging. Het is bijzonder
jammer dat de vormgeving van dit prachtige gegeven
zo geheel is verwaarloosd. Het had de dam een extra
dimensie kunnen geven. Het is nu niet meer dan een
onduidelijk samenstel van rechthoekige volumes,
stalen trapconstructies en pijpen.
Daar waar de vraagstelling minder eenduidig en
genuanceerder wordt en daarmee de vormgeving
minder vanz'elfsprekend, wordt duidelijk dat ook bij
dit soort gigantische bouwwerken de hand van de
vormgever onmogelijk gemist kan worden. Het had
ongetwijfeld technisch even goed en in zijn vormge
ving veel beter gekund.
Het doet me denken aan het verschil in vormgeving
tussen de oude veerboten en de nieuwe aanwinst.
Zijn de oude nog ontworpen met gevoel voor sfeer en
detail, de nieuwe is niet meer dan een verzameling
techniek zonder echte samenhang. Daaraan gaan de
hijsconstructies op de dam ook volledig mank. Het
zijn niet meer dan verzamelingen techniek die
nadrukkelijk op ordening wachten en daardoor een
zekere meerwaarde kunnen krijgen. Geen ordening
voor een mooi plaatje, maar ordening die het beeld
en de sfeer van deze constructie ook naar de
beschouwer duidelijk maken, zoals dat het geval is
met de onderliggende constructie en bij de Zeeland-
brug.
Is het dit element dat maakt dat de totaliteit als van
een mindere schoonheid wordt ervaren dan bijvoor
beeld de Zeelandbrug? De dammen zijn nu lijnen in
het water die wachten op voltooiing zonder dat hier
ooit sprake van zal zijn. Wellicht dat met kleur nog
iets valt te bereiken.
18 mm oktober
Alleen dat wat verandert blijft
Tokio, 4 uur 's middags. Akio Suzuki komt thuis van
de Waseda-universiteit en eet in z'n kale huurkamer
van 2,7 bij 3,6 meter nog wat koude misosoep van de
vorige dag.
Duncan, Oklahoma. 5 voor twaalf 's nachts. Alice
Stevenson loopt, met haar man en de hond, voor het
slapengaan, nog een blokje om. Op de kruising
Parkstreet/Albylane, worden beiden aangereden
door een dronken jongeman zonder rijbewijs. Haar
man Dave mist een been. Alice overlijdt twee uur
later in het Duncan Memorial Hospital.
Manaus, Brazilië. 10 uur 's avonds. Van een boom in
het stadspark valt een blad op het glanzend
oppervlak van de Amazone.
Swellendam, Zuid-Afrika, 8 uur 's morgens. James
Manebo ziet voor het eerst zijn pasgeboren dochter,
en denkt aan z'n ontslag, en hoe er geld moet komen
om ook dit kind weer te voeden.
Wissenkerke, Holland. 6 uur 's morgens. Ed
Reebergen staat op de dijk, en kijkt over 'De
Roompot' naar 'Neeltje Jans'. Het zal niet lang meer
duren voor de zon opkomt en de lucht gaat breken.
Dat alles gebeurt.
Overal en altijd en steeds weer opnieuw.
Met andere namen, op andere tijden, en op andere
Plaatsen.
De kunstenaar kiest.
Kiest, uit wat hem bezighoudt, intrigeert,
®motioneert. De keuze is het die het onderwerp
belangrijk maakt. De keuze is niet het onderwerp,
[?aar de kunstenaar zelf.
De keuze is, daar waar onderwerp en kunstenaar
samengaan.
Ed Reebergen kiest voor het landschap.
Wat landschap! Welk landschap!
J;
