film
verwachte films in februari
tentoonstellingen
In de schaduw van de overwinning
Koyaanisqatsi
Plenty
The kiss of a spider woman
Ran
jon Marten
Jan Martens
BELLAMY19
MARQUIS
In Meccano draaien
dagelijks films en in
Electro, op de zondag
na, eveneens. Slechts
een deel van de films
wordt ver vooruit ge
programmeerd: zij
staan met data in
mooie moeite. Voor
nadere informatie over
de draaidata van de op
deze pagina genoem
de films even bellen
met de filmlijn: 01180
33414.
Regie: Ate de Jong
Jan Vrijman en Ate de Jong zijn in september 1983
met het Weinreb-project gestart. Friedrich Weinreb,
een in 1916 uit Lemberg naar Nederland geëmigreer
de Jood, heeft tijdens de tweede wereldoorlog een
omstreden eenmansstrijd gevoerd tegen de bezetter
met als doel zoveel mogelijk Joden yoor deportatie te
behoeden. Centraal stond de zogenaamde Weinreb-
lijst, die degenen die zich daarop konden beroepen
tijdelijk voor deportatie behoedde. In een interview
van Tineke Luijendijk met Jan Vrijman en Ate de
Jong (nr. 248 Film en tv maker 1985) zegt Ate de
Jong: 'Wat belangrijk is en wat met research te
maken heeft, is dat het niet meer om Weinreb alleen
gaat, het zijn Weinreb en Gerrit Jan van der Veen
geworden. Die Gerrit van der Veen-lijn is er
eigenlijk door Mathijs van Heijningen bij gekomen.
Het idee om Mathijs erbij te halen is van Jan
afkomstig, omdat de film ging groeien. Mathijs zei
toen: 'Het blijft te onduidelijk wat er nou precies
bedoeld wordt, je hebt een tegenstelling nodig. Toen
is die Van der Veen-lijn als een soort evenwaardige
lijn ontwikkeld. Dat betekent dat de lijn van Weinreb
ontzettend teruggenomen werd. Er is nu een script
dat om twee hoofdpersonen draait, die ook met
elkaar te maken krijgen in het verhaal, wat historisch
gezien zonder meer niet waar is. Ik laat ze elkaar
ontmoeten, samen dingen doen en in conflict raken,
waardoor de bedoelingen van beiden en hun andere
manier van omgaan met mensen in de oorlog
duidelijker worden, waarbij het één aangemerkt
wordt als collaboratie en het andere als verzet.'
Regie: Godfrey Reggio, USA 1983.
Deze boeiende film beroert alle zintuigen zonder
overigens een verhaal te bevatten. De camera zweeft
boven het Amerikaanse landschap en vertoont
adembenemende beelden van de natuur en van door
de mens aangelegde monumenten. Opnamen met
vertraagde beelden en met schoksgewijs versprin
gen van de tijd worden begeleid doorde welluidende
muziek van Philip Glass, de man die de zogenaamde
minimal misic bedacht. De film is rijk aan zoveel
details en schoonheid, dat je hem regelmatig
opnieuw kunt gaan zien, waarbij je dan telkens weer
nieuwe aspecten ontdekt; daardoor lijkt het steeds
een andere film.
De tital Koyaanisqatsi betekent in het Hopi-lndiaans
'Het leven uit balans'
Regie: Fred Schepisi
Met Meryl Streep (in de hoofdrol), Sting en Tracy
Ullman.
Plenty is oorspronkelijk een toneelstuk van David
Hare. Een van de thema's van dit stuk -en eveneens
van de film- is de Engelse klassenmaatschappij,
uitgewerkt in de geschiedenis van een Engelse
vrouw die tijdens de tweede wereldoorlog als agente
in Frankrijk werkt, na de oorlog trouwt met een
diplomaat en uiteindelijk gek wordt, omdat zij haar
plaats niet kan vinden in het leven en vooral in de
Engelse maatschappij. De structuur van het scenario
vertoont enige overeenkomst met 'De Aanslag' van
Harry Mulisch. Tegen de achtergrond van beslissen
de momenten in de naoorlogse politieke geschiede
nis wordt de ontwikkeling van de hoofdpersoon
geschetst, die de oorlog en haar liefde tijdens die
oorlog maar niet vergeten kan. Het enthousiasme
van vlak na de bevrijding, dat alles anders en beter
zou worden, verbrokkelt langzaam in de confrontatie
met de veerkrachtige restauratie van de machtheb
bers.
Regie: Hector Babenco (Brazilië) met William Hurt,
Sonia Braga, e.a.
Een Braziliaanse film met een aardig gegeven. Twee
gevangenen delen een cel, de een is politiek activist
met duidelijke sporen van marteling, de ander is
homosexueel en veroordeeld wegens een zeden
delict. In een spannend proces van aantrekken en
afstoten, ontstaat er op den duur zelfs warme vriend
schap. De gevangenisdirecteur probeert intussen via
de homosexueel gegevens over de medestanders
van de activist te krijgen. De twee proberen zich met
fantasieën, het navertellen van oude filmfragmenten
-regisseur Babenco monteerde ze in zwart-wit door
de film heen- op de been te houden.
Regie: Akira Kurosawa
Ran, wat zoveel betekent als 'chaos' (zowel in
iemands hoofd als in de maatschappij) is Kurosawa's
zeer vrije interpretatie van een bekend Japans
samurai-verhaal, vermengd met elementen uit
MacBeth. De film schildert de ondergang van een
ooit machtige familie, die door interne twisten
geheel wordt uitgemoord. Menselijkerwijs gespro
ken het laatste grote meesterwerk van deze
belangrijke cineast. Een Frans-Japanse co-produc
tie ter waarde van 25 miljoen, waarin Kurosawa nog
een keer alle registers opentrekt om een waar
filmspectakel op het doek te brengen. Na de
wereldpremière op het eerste internationale film
festival van Tokio was Ran één van de grote
successen op festivals in Londen en New York. Ran
wordt ook gedraaid op het Filmfestival in Rotterdam.
(24 januari tot en met 2 februari).
Meryl Streep in Plenty
44 HHfflfebruari
Vlissingen:
jon Marten woont en werkt in de haven van
Umuiden, de laatste twee jaar. Met enkele andere
schilders die de hardheid van dit bestaan verkozen
boven de stad, vormde hij de IJmuiderkring. Het is
dan ook niet verwonderlijk dat hij zegt: 'Kunst is
alleen in de strijd te vinden; een werk zonder
agressief karakter kan geen kunstwerk zijn. Kunst is
een heftige aanval op onbekende krachten, je moet
proberen het onmogelijke open te breken.'
Een schilderij hoeft ook niets te verklaren, vindt Jon
Marten, hoe minder verklarende teksten hoe beter.
'De beeldende middelen geven alleen maar de
mededeling over de betekenis; datje de mededeling
niet in woorden kunt overbrengen is het bewijs van
de kwaliteit van het schilderij. Het enige hygiënische
in de wereld is kunst en dit maak ik onder de rook van
Umuiden.'
Marten (1934, Ginniken-Bavel) exposeerde onder
meer in galeries in Barcelona, Valencia en Ibiza,'
Museum Fodor, Galerie Paladijn, Galerie Gamma ent
de Printshop in Amsterdam, hij was betrokken bij de»,
groepstentoonstelling Dutch Art Today in Phila
delphia en het Stedelijk Museum Amsterdam kocht
werk van hem.
In de cataloges behorende bij de serie tentoon
stellingen Omtrent schilderkunst van de Vlissingse
Galerie Bellamy 19 schrijft Leo Duppen over Jan
Martens: 'Dat Jan Martens kimono's schildert is
nagenoeg bekend, maar het is een bekendheid die
berust op een té eenzijdige waardering van zijn
schilderkunst. Hij is weliswaar gefascineerd door het
thema en haar rijke visuele verleden, met het
onderwerp zelf heeft hij nauwelijks een emotionele
binding. De kimono is slechts aanleiding tot het
schilderen en als zodanig zonder inhoudelijke
betekenis. Wat hem als kunstenaar bezielt en
waarvan hij in talloze variaties op dit thema
getuigenis aflegt, is niet zozeer de uiterlijke
verschijningsvorm van de kimono, als wel de
mogelijkheid om binnen de gebondenheid aan een
thema, zijn mogelijkheden als schilder verder te
ontwikkelen.' Zijn schilderkunst is volgens Duppen
noch zuiver decoratief noch alleen expressief.
Bellamypark 19
(Stedelijk Museum)
JON MARTEN
schilderijen
t/m 12 februari
JAN MARTENS
schilderijen
15 febr t/m 12 mrt
opening zat 15 febr,
15.00 uur
HCMENMAOSI KUNST
Nieuwendijk 15
EIGEN BEZIT:
Pat Andrea, Dies de
Jonge, Jeroen Henne-
man, Hans Koopman,
Eric de Nie, Marinus
Fuit, Benjamin Levy,
Walter Nobbe, Ron
Rooymans, Jan Van-'
riet e.a.
t/m 2 februari
fflH^februari 45
Kimono met boog-
ornament, drieluik van
Jan Martens (1984)
