J
Vogels kijken in 'Het ver
dronken land van Saeftinghe'
Door Walter van Kerkhoven en Alex Wieland
Saeftinghe ligt in het meest oostelijke deel van Zeeuws-Vlaanderen tegen de Belgische grens. Het is
met een oppervlakte van 3000 hectare het grootste brakwaterschor van Europa. Door de afgelegen lig
ging en de ontoegankelijkheid is het gebied nog niet zo populair bij vogelaars. Toch loont het de moeite
om ook eens een dagje te komen vogelen in en rond Saeftinghe.
De meeste mensen denken bij Saeftinghe meestal direct
aan modder, slik, uitglijden, vallen en vuile kleren. Om
vogels te zien in Saeftinghe hoefje echter helemaal niet
het gebied in te gaan. De beste observatieplaatsen lig
gen gewoon langs de dijk. Houd wel rekening met het
getij, want bij hoogwater moeten alle vogels uit de geu
len en komen ze dichter naar de dijk. Een telescoop is bij
het observeren vanaf de dijk een handig hulpmiddel.
Voorjaar
Elk seizoen heeft zijn typische soorten. Zo zijn in het
voorjaar de laatste ganzen nog maar net verdwenen of
de eerst broedvogels komen al weer terug. Honderden
tureluurs en andere steltlopers zoeken hun kostje bij
elkaar in de slikkige geulen. Groepjes gele kwikstaarten
volgen de schapen op de dijk. Bruine kiekendieven zie je
overal in het gebied met nestmateriaal rondslepen en op
diverse locaties zitten blauwborsten te pronken met hun
mooie borst. In het riet hoor je kleine karekiet, rietgors,
rietzanger, baardmannetje en een enkele snor. 's Avonds
is er goede kans op roepende waterrallen, soms een
kwartel en met een beetje geluk een porseleinhoen. In
deze periode worden regelmatig wat zeldzamere soorten
als steltkluut, kleine zilverreiger en zomertaling gezien.
Graszanger
Eén van de specialiteiten van Saeftinhge is de graszanger.
In 2001 werden hiervan veertig territoria vastgesteld
(vooral op de hoger gelegen delen van het schor en
langs de dijk). Het is de beste locatie in Nederland om
deze soort waar te nemen. In principe is een deel van de
vogels het gehele jaar aanwezig, maar de beste periode
om de vogels te horen en te zien, is tussen mei en
september. Let hierbij goed op de baltsvlucht van de
mannetjes die ze vooral op dagen met weinig wind uit
voeren. Ze vliegen met een golfachtige beweging rond
en bij de start van iedere golf roepen ze een duidelijk
hoorbaar "zip". De graszanger is de enige broedvogel in
Nederland die in het jaar dat hij geboren is, al broeden
kan. Het zijn echter vorstgevoelige vogels en na een aantal
opeenvolgend strenge winters kan de populatie volledig
instorten.
Zomer
Op het eind van de zomer (augustus, september) doen
de zomergasten zich te goed aan het voedselaanbod dat
Saeftinghe te bieden heeft, alvorens ze de trek naar het
zuiden voortzetten. In deze periode zijn lepelaar (enige
honderden), kleine zilverreiger (meer dan honderd) en
grote zilverreiger, allerhande steltlopers zoals groenpoo-
truiter, zwarte ruiter, oeverloper, rosse grutto en kleine
strandloper aanwezig in het schor. Maar ook zeldzamere
soorten zoals zwarte ooievaar, grauwe franjepoot,
Temmincks strandloper en poelruiter worden bijna jaar
lijkse waargenomen.
Herfst
September begint met de aankomst van de eerste ganzen
en bij de vogelaars van Saeftinghe is er een gezegde 'wil
je een visarend zien dan moet je de tweede of derde
week van september eens over de dijk kijken'.
Tijdens herfststormen kunnen zeevogels soms Saeftinghe
bereiken. Af en toe worden jagers gezien en er is reeds
een vaal stormvogeltje waargenomen.
Stellers eidereend en bergeend. (Jean Maebe)