rv^
Het du in reliëf van Oranjezon: imponerend, maar vastgelegd. (Chiel Jacobusse)
eerste duinenrij, en vervolgens van de duingraslanden
tot uiteindelijk het natuurlijk loofbos in de binnen-
duinrand, zo goed mogelijk in stand te houden.
Dennen
Het dennenbos is een vreemd element midden in
het gebied. Het is nu ruim zeventig jaar oud en op
een aantal locaties is de vitaliteit van de bomen
matig tot slecht vanwege schimmelinfecties. Al een
aantal jaren vindt er een omvormingsbeheer naar
een meer natuurlijk loofbos plaats, terwijl het den
nenbos van een aantal duintoppen geheel verwij
derd is of wordt. Op markante plaatsen zal een
deel van het dennenbos gespaard blijven. Het
geleidelijk uit te voeren omvormingsproces, door
middel van uitdunning en het al of niet terugplan-
ten van loofboomsoorten, wordt de komende jaren
voortgezet.
Verruiging
Grote delen van Oranjezon werden tot in de jaren
vijftig van de vorige eeuw gebruikt als weidege
bied, waardoor het een open duingebied was met
een schrale, soortenrijke duingraslandvegetatie.
Hierbij vormde tot in de jaren zeventig ook de
hoge konijnenstand een belangrijke begrazingsfac-
tor; "je kon op de duingraslanden knikkeren, zo
kort hielden de konijnen het". Door ziekten is de
konijnstand echter zeer laag geworden en neemt
nog steeds af. "Het beeld van dat er, als je door de
duinen loopt, overal vrolijke wipstaartjes weg
schieten is helaas verleden tijd." Vooral vanaf de
jaren zeventig zijn de duingraslanden sterk verruigd
geraakt: de vegetatie is soortenarm en wordt
gedomineerd door duinriet, terwijl op veel plaatsen
struweel opslaat, vooral ruwe berk en Amerikaanse
vogelkers. Ook de zure regen, die zorgt voor een
aanzienlijke stikstofbemesting, speelt hierbij een rol.
Om de verruiging tegen te gaan werd in 1990
begonnen met het terugbrengen van een begra-
zingsbeheer in het gebied. Er is zo'n honderdvijftig
hectare uitgerasterd waarin gedurende het zomer
halfjaar koeien van het biologisch-dynamisch bedrijf
Ter Linde grazen. Dit begrazingsbeheer leidt tot
goede resultaten en de soortenrijkdom van de gras
landen neemt weer toe. Ook de struweelontwikke
ling weten de runderen terug te dringen, mits de
struiken niet te ver doorgeschoten zijn. Het terug
dringen van de verruiging zal echter de komende
jaren nog geïntensiveerd moeten worden, want
aanzienlijke oppervlakten, vooral duinvalleien,
raken bedekt door opschot van vogelkers en berk.
Een extra aandachtspunt hierbij is dat door het
stoppen van de waterwinning valleien weer vochti
ger tot permanent nat worden, waardoor de stru
weelopslag ter plaatse zal gaan afsterven. Willen
we uiteindelijk natte, open en soortenrijke duinval
leien, dan zal eerst die struweel- en bosopslag ver
wijderd moeten worden. Afgelopen jaren zijn er
reeds grote projecten uitgevoerd, waarbij enkele
valleien, bijvoorbeeld het Doorndal, zijn afge
schraapt tot op het schone zand.
Groots en gaaf
Op de vraag hoe je de natuur- en landschaps
waarden van Oranjezon kunt samenvatten, rea
geert Gerard als volgt: 'De grootsheid van dit
gebied is natuurlijk bijzonder. Niet alleen kun je
