KLEIN GESPUIS:
EXCURSIES MET EEN
WETENSCHAPPELIJK TINTJE
DOOR CHIEL JACOBUSSE
D
leek van het Landschap breekt weer aan. Volgens een jarenlange traditie wordt eind september
weer een grote manifestatie gehouden rondom een thema in een van onze reservaten. Dit jaar luidt het thema
"klein gespuis". De wereld van kleine dieren wordt letterlijk en figuurlijk onder de loupe genomen.
De aktiviteiten zijn geconcentreerd rondom het Verdronken Land van Saeftinghe.
In het gebied komen vele duizenden
verschillende soorten kleine diertjes
voor: vaderend van in het slik leven
de slakjes, wormen en garnalen, tot
bijen, vliegen en wespen die die
bloemen van de schorrenplanten
bezoeken. Of bijzondere loopkevers
die op het kale zand of verscholen
tussen het kweldergras hun verbor
gen leven leiden. En hoe zit het
eigenlijk met de vlinders in het
schor?
Van 18 t/m 26 september is het
bezoekerscentrum dagelijks geopend
van 10.00 tot 16.00 uur.
De toegang is deze week gratis en
ook deelname aan de aktiviteiten
is kosteloos.
De excursies
Op alle doordeweekse dagen en de
beide zaterdagen worden er excur
sies in het schor gehouden. De
tochten zijn fysiek niet al te zwaar
en in principe kan iedereen mee
lopen. Toch wordt er bij voldoende
belangstelling dagelijks een aparte
kindergroep gevormd voor kinderen
tot 12 jaar. De tochten starten dage
lijks om 11.00 uur en de duur is twee
a drie uur.
leder tocht heeft een extra avontuur
lijk tintje, bijna alsof het om een
wetenschappelijke expeditie gaat.
We gaan op zoek naar bijna uitge
storven soorten, of juist soorten die
nog maar pas ontdekt zijn voor de
wetenschap. En deelnemers aan de
vrijdagexcursie zoeken het antwoord
op de vraag: wie of wat veroorzaakt
het "wadgeruis".
Zaterdag 18 september:
Nachtvlinders
Excursieleider: Maurice Jansen,
Ministerie van Landbouw,
Natuurbeheer en Visserij,
Plantenziektenkundige
Dienst, Wageningen.
Wie kennis wil
maken met de
vlinderfauna van
Saeftinghe kan
dat het beste in
het najaar doen.
Weliswaar zijn veel
volwassen vlinders
dan helaas niet te zien,
maar van de meeste
soorten zijn wel de rupsen te
vinden. Dat komt omdat rupsen
zich van het weer weinig aantrekken,
terwijl de vlinders alleen in de
avondschemering aktief zijn. Daarbij
mag het niet te koud zijn en ook de
wind moet niet al te hard zijn.
Allerlei soorten verschijnen in
de periode van juni tot augustus en
ze zijn nooit allemaal tegelijk te zien.
Saeftinghe bezit tezamen met onder
andere de schorren van Rilland en
Bath een aparte soortensamen
stelling, die afwijkt van de andere
Zeeuwse schorren. De reden hiervoor
is het brakke milieu met zijn ken
merkende flora, waarin planten als
lamsoor en gewone zoutmelde zeld
zaam zijn. Op deze twee planten
leven de rupsen van een aantal
vlindersoorten, die dus in Saeftinghe
ontbreken. Daarnaast kent dit deel
van de Westerschelde een groot
getijverschil, dat er voor zorgt dat
rupsen veelvuldig op hun plant
onder water verdwijnen. Daar kunnen
lang niet alle soorten tegen. Het
gevolg is dat soorten die elders wel
op bepaalde schorrenplanten leven,
in Saeftinghe toch niet gevonden
worden.
Toch leven er vlindersoorten in
Saeftinghe die het klaarspelen om
zich in de getijzone op het schor
Een loopkever uit het geslacht Bembidion.
Veel soorten uit dit geslacht zijn zout-
minnend. Ze hebben als schorbewoner een
zeer interessante levenswijze.
voort te planten. Heel kenmerkend is
de aanwezigheid van het vlindertje
Monochroa moyses, die pas in 1991
als nieuwe soort is beschreven. De
rups leeft uitsluitend op heen- of
zeebies, binnenin de bladeren van
de plant. De langgerekte, bleke
mijnen zijn in het najaar te vinden.
Het vlindertje heeft een spanwijdte
van slechts 8-9 mm, is egaal donker
bruin gekleurd en vliegt in juni, in
de schemering tussen de voedsel
planten. In oktober verlaat de rups
het blad waarin hij is opgegroeid en
gaat zich ergens verschuilen. De ver
popping vindt plaats in het voorjaar,
waarna de vlinder verschijnt.
Nachtvlinders dichterbij
Op zaterdag 18 september om 20.30
uur is er een heel speciale aktiviteit
rond het bezoekerscentrum. Met
behulp van een vlinderlamp worden
nachtvlinders aangelokt, en die
komen van heinde en ver op de
lichtbron af. Voor wie het nooit