Grote groepen rotganzen four ageren in het opvanggcbicd
Op zondag 17 september zit ik dan
op de boot "Mark en Dintel" met
schipper Chris. Om 10.00 uur staat
de eerste groep met 25 personen
klaar voor hun en mijn eerste vaar-
excursie. Ik moet even nog wat red-
dingvesten aan boord slepen want
gisteren hadden bij nood de vrouwen,
kinderen en gids als eerste gemoe
ten... Gelukkig hebben we ze geen
van beide dagen nodig gehad.
De tocht start bij het haventje van
Beneden Sas (zoekt u dat maar eens
op), richting Noordplaat. In het
haventje zorgen groene en blauwe
algen voor een tastbaar en vooral
reukvol begin van mijn verhaal. De
eerste barrière die we moeten nemen
is de beroepsvaart door het Schelde-
Rijnkanaal. De aanleg hiervan was
destijds een must. Toen de Neder
landse regering na de ramp van '53 in
allerijl het Deltaplan ontwikkelde,
stond in eerste instantie een totale
afsluiting van de Delta voor ogen.
Onze Zuiderburen trokken alras aan
de scheepsbel. Zij eisten bij een totale
afsluiting van de Delta, wat toen nog
het plan was, een getij-vrije doorvaart
van Antwerpen naar Rotterdam. Deze
was uiteindelijk veel eerder gereed
dan de Deltawerken zelf. Toen de
Philipsdam in 1987 als laatste werk
stuk opgeleverd werd stond als num
mer één in het beheersplan van het
Krammer-Volkerakmeer dat de be
roepsvaart een vrije doorvaart moest
hebben. Het Schelde-Rijnkanaal en
een betonnen vaargeul (diepte 2.60
meter) langs de Philipsdam garande
ren dit.
Als tweede stond het beheer van de
nieuw ontstane natuurgebieden op
het programma. Zowel op de droog
gevallen slikken en schorren als ook
in de ondiepe en natte zones, komt
door het wegvallen van het getij
nieuwe natuur tot ontwikkeling.
Derde staat de expansieve plezier-
vaart. Het is hier dat de waterbeheer
der en de landbeheerder elkaar voor
het eerst ontmoeten. Het tij zou niet
meer keren...
Ten noorden van Benedensas ligt
midden in het Volkerak de Noord
plaat, een kunstmatig opgehoogd
eiland op een voormalige zandplaat.
Met een aantal andere eilandjes aan
gelegd als verfraaiing en horizonbre
kers in het gebied. Ingericht voor de
"broeders van de kale grond", zoals:
visdiefjes, sterns, strandplevieren en
kluten. Nu worden ze deels in beslag
genomen door pioniers als wilge
roosje en akkerdistel, wilg en vlier.
Inmiddels herbergen ze nu ook de
sierlijke zwartkopmeeuw.
Langs het drie-provinciën-punt (kun
je hier ook toerisme beginnen?
koersen we met de zon op de steven,
naar de provincie met de meeste
zonuren!
Ik memoreer nogmaals de afsluiting
van de Achterdelta door de Philips
dam en wijs de mensen op de Plaat
van de Vliet met z'n opmerkelijke
grazers. Stevige gedrongen paardjes
van zo'n 135 centimeter, begrazen de
voormalige zandplaat. Een Russich
ontdekkingsreiziger Nicolai -jawel-
Przewalski, ontdekte in 1881 dit
"oerpaard" op de steppen van Mon
golië.
Verder gaat het langs de ganzenwei
waar alleen door intensieve begrazing
met Gelderse paarden een mono
kuituur van geelgolvend duinriet
voorkomen kan worden, koeien halen
voor deze grassoort hun neus op.
Daardoor kan ik nu een mooie
groene grasmat laten zien, die de
ganzenvraat op de akkers van boeren
op St. Philipsland en West-Brabant
vermindert. Ik vertel verder over het
nut van lange linten stortsteen als
vooroeververdediging, die overal
langs de oevers en eilandjes het water
doorklieven. Het wegvallen van het
tij, zorgde ervoor dat de golfslag van
wind en schepen op steeds dezelfde
plek tegen de oevers sloeg. Hierdoor
zou langzaam maar zeker een deel
van het gebied, door erosie in het
zoete water verdwijnen. De oplossing
van dit probleem door het neerleggen
van uitgestrekte steendammetjes is
een intelligente.
Tussen oever en vooroever ontstaat
een prachtige ondiepe waterzóne
waar tal van waterplanten, het smal
bladig fonteinkruid voorop, een goe
de herberg vormen voor de water
vlooien en ander dierlijk plankton.
Verzot als ze zijn op algen zorgen ze
voor een heldere waterplas. Maar hoe
bewaar je dit wankele ev enwicht?,
want al spoedig deden "witvis" als
voorn en brasem zich tegoed aan de
watervlooien. Vanuit toeleverende
riviertjes, sluizen of door mensenhand
uitgezet deden zij hun intrede en
zorgen samen met de aanvoer van
voedselrijk water een bedreiging voor
het heldere systeem. Een actief bio
logisch beheer kan "helderheid"
brengen. Door dezelfde mensenhand
wordt een natuurlijke vijand; de
snoekbaars ingezet. Tienduizend zijn
er van uitgezet, waar ze zich in de
ondiepe waterzóne verder kunnen
voortplanten. Maar zij kunnen hun
werk pas goed doen in helder water.
9
