Van de redactie
Redactieadres
Stichting „Het Zeeuwse Landschap"
Landgoed Landlust
Postbus 25, 4450 AA Heinkenszand
Telefoon 01106-2640
Telefax 01106-3729
Postrekening 245740
Bank: ABNAMRO Middelburg
Bank: Rek.nr. 51.03.36.167
Giro van de bank 46882
Redactie
S. Backx, J. van den Boom,
G.J.C. Buth, M. Jacobusse,
M. v.d. Jagt
R.J.B.M. Willems
Kopij
Bijdragen voor dit blad in de vorm van
artikelen, ingezonden stukken, foto's
enz. kunnen worden gezonden aan de
redactie. Inleveren voor het eind van
elk kwartaal. Plaatsing van artikelen
betekent niet dat deze het inzicht van
de redactie weergeven.
Advertenties en promotie
PUBLIBORN media
Zonnebloemstraat 46
Postbus 243, 4460 AE Goes
Telefoon 01100-50505
Fax 01100-50300
Vormgeving en produktie
Boom Kollektief, Goes
Foto's en illustraties
Chiel Jacobusse 1, 6, 8, 11, 13, 14,
17,20,21,24
Arnold van de Wees 9, 10, 12,18, 24
Hannie Joziasse 8
Gert Jacobusse 15
Adri Karman 4, 5
G.J. de Rooij 19
Wilco Jacobusse 21
Omslagfoto
Een ooievaar paradeert op de Wallen
van Retranchemcnt
Inhoudsopgave
Agenda 2
Van de redactie 3
Weidevogels worden gekoesterd
bij het Zeeuwse Landschap 4
Landschapsarchitect Nico de Jonge 7
Uit het beheer 9
Natuursponsoring:
een noodzakelijk kwaad of...? 12
De boszegge,
een buitenbeentje in Zeeland 14
Jean Maebe:
"M'n kijker is mijn beste vriend" 16
Zeehonden uitzetten
op de Roggenplaat 19
Op zoek naar Nachtvlinders 20
De Hoge Platen 24
In de dagelijkse stroom nieuws
berichten stond ergens op pagina
zoveel een klein berichtje over de
ruige anjer. Die bleek anno 1994 niet
meer op de Zuid-Bevelandse bloem-
dijken te vinden. Uitgestorven, nadat
eeuwenlang de Zuid-Bevelandse
dijken hèt Nederlandse bolwerk voor
deze sierlijke wilde anjer vormden.
Eeuwen geleden had de ruige anjer
zich gevestigd en waarschijnlijk waren
het de rondtrekkende schaapskudden
die zowel voor de verspreiding van de
soort als voor de instandhouding van
geschikte groeiplaatsen zorgden.
Natuur en cultuur hand in hand; zo
gaat dat in een overbevolkt landje dat
van nature rijk bedeeld is met
natuurlijke variatie.
Rond 1950 kwam de klad in de
schapenhouderij op de dijken en in de
jaren 60 verdwenen de laatste particu
liere kudden. Natuurbeschermers
zagen de bui al hangen voor wat
betreft de bijzondere dijkflora. Met
kunst- en vliegwerk werd een beheer
gevoerd dat zoveel mogelijk over
eenkwam met het historische beheer.
Er kwam zelfs de Stichting Zeeuwse
Schaapskudde met een eigen beheers-
kudde van de grond, maar die kan
natuurlijk nooit het werk doen wat
voorheen door tientallen kudden
gedaan werd. Maar dankzij allerlei
kleinschalige beheersmaatregelen én
dankzij de schaapskudde bleef een
rijke dijkflora behouden. Rond 1980
telde de ruige anjer nog vele tien
tallen groeiplaatsen, verspreid door
heel de Zak van Zuid-Beveland. Maar
ongeveer in diezelfde tijd dook een
gevaar op dat net zo ingrijpend was
als het verdwijnen van de schaaps
kudden. Laten we het gemakshalve
even de modetrend in het natuur
beheer noemen. Er ontstond een
gedreven, maar soms ietwat overspan
nen streven naar grootschalige, onge
repte natuurgebieden. Bevlogen idea
listen propageerden een toekomst
beeld van natuurgebieden met
visarenden, otters en grote zoog
dieren, waarin de natuur het absolute
primaat kreeg. Prikkelende en
aansprekende ideeën, die met verve
aan de man gebracht werden.
Iets van die droom heeft gestalte
gekregen. De Oostvaardersplassen, of
om dichter bij huis te blijven, het
Markiezaat en het Krammer-Volkerak
ontwikkel(d)en zich in snel tempo tot
natuurgebieden met allure. Maar de
fascinatie voor het nieuwe leidt niet
zelden tot onderschatting van de
bestaande natuurwaarden. Al spoedig
doken geluiden op die kleinschalige
voortzetting van eeuwenoude
beheersvormen degradeerden tot
"tuinieren in de marge". Wat zou je
je ook druk maken om plantjes waar
er in het buitenland nog zoveel van
groeien?
De idealisten van het nieuwe stempel
kregen bijval vanuit een hoek waar je
dat niet direct zou verwachten. Het
waren de solide Haagse beleidsambte
naren die eerder nooit echt opgeval
len waren door idealisme of toeganke
lijkheid voor nieuwe ideeën. Getergd
door steeds nieuwe bezuinigings
rondes roken de mannen-in-de-snelle-
pakken ineens hun kans. Al die
geldverslindende gebieden met een
ingewikkeld samenspel van cultuur en
natuur kosten handenvol beheersgeld.
Grootschalige natuurgebieden, waar
het werk aan de natuur overgelaten
wordt kosten weinig geld. Je kon
eigenlijk al de natuur waar men zich
jarenlang zo druk over gemaakt had
best een zachte dood laten sterven en
vervolgens het publiek de fopspeen
van de zich ontwikkelende nieuwe
natuur voorhouden. Visionair,
modern en nog goedkoop ook; dat is
toch een boodschap waar iedere poli
tieke baas graag mee op (verkiezings-
)pad gaat. Natuurbescherming is
ouderwets; we plegen nu natuur
ontwikkeling. Tegen wetenschappers
zeg je dat procesbeheer verv angen
moet worden door patroonbeheer.
En het publiek kun je paaien door
hier en daar wat zeehonden of bevers
in de vijver te plempen.
Ach ja, ...natuurlijk is dat allemaal
lichtelijk gechargeerd. Maar ik vind
het zo verschrikkelijk jammer van die
ruige anjers. Het is net alsof een
gewaardeerde vriend voorgoed uit je
blikveld verdwenen is.
Chiel Jacobusse
3
