Een archeologische opgraving aan de Korte
NOBELSTRAAT TE ZlERIKZEE
door drs. A. Wagner en drs. M.W.A. de Koning
Nadat eerder al (vaak op bescheiden schaal) archeologisch onderzoek is
uitgevoerd in Zierikzee,1 heeft in 2003/2004 voor het eerst een grootschalige
opgraving plaatsgevonden aan de Korte Nobelstraat 21-23 Steiltjesstraat
12-22. Hier is gedurende drieëneenhalve maand een grote hoeveelheid zeer
uiteenlopende grondsporen en vondsten aan het licht gekomen. De aard
en ouderdom van de oudste ontwikkelingen ter plaatse, een adellijke werf
uit de periode 1250-1350, zorgden voor een wetenschappelijke verrassing.
Stookvloeren, stookplaatsen, stenen en houten vloeren, trapjes, stoepjes en
verschillende tussenwanden, bakstenen funderingen en houten palen geven
een zeer gedetailleerd beeld van de huizen uit de periode 1350-1600. De dikte
van de aangetroffen bewoningslagen, alsook de complexiteit aan sporen en de
uitstekende conservering van de vondsten overtroffen de verwachtingen. Door de
uitstekende conservering en de geringe verstoringen is een schat aan details ten
aanzien van de huizenbouw en de gebruikte bouwmaterialen bewaard gebleven.
In de bewoningslagen en in de in totaal 10 waterputten, twee beertonnen en
de grote gemetselde beerput zijn meer dan 600 metalen voorwerpen,2 alsook
tientallen tot vele honderden vondsten van glas, hout, been, leer en aardewerk
aangetroffen. Het scala aan grondsporen en vondsten geeft aan dat het
archeologische onderzoek op deze locatie van nationaal belang is.
Aanleiding voor het onderzoek
De onderzoekslocatie bevindt zich in het noorden van de historische binnenstad
van Zierikzee. De aanleiding tot het onderzoek werd gevormd door het
voornemen van de gemeente Schouwen-Duiveland om op de onderzoekslocatie
nieuwbouw te willen realiseren. Voorafgaand onderzoek in 1998, 2001 en 2003
had aangetoond dat zich ter plaatse archeologische resten in de bodem bevonden
die door de voorgenomen bouwwerkzaamheden vernietigd zouden worden. Om
die reden is destijds besloten om de gehele bouwlocatie, een terrein van ca. 2360
m archeologisch te laten onderzoeken.3 Uiteindelijk is een terrein van 1050 m2
daadwerkelijk vlakdekkend opgegraven.
In dezelfde periode is tevens een archeologisch onderzoek uitgevoerd aan de
overzijde van het op te graven terrein, nl. aan de Korte Nobelstraat 24-28. In
tegenstelling tot het terrein aan de Korte Nobelstraat 21-23 Steiltjesstraat 12-22
was het hier wel mogelijk de aanwezige archeologische resten in de bodem
te bewaren. Het onderzoek aan de Korte Nobelstraat 24-28 was daardoor veel
beperkter van omvang en diepgang. De resultaten van dit onderzoek vertonen
voor de latere bouwfasen grote overeenstemming met die van de opgraving die
in dit artikel wordt gepresenteerd.4
Geschiedenis
De belangrijkste Zeeuwse steden in de late middeleeuwen, die zich qua belang
konden meten met de Hollandse steden, waren Middelburg en Zierikzee.
Zierikzee werd de vaste verblijfplaats van de graaf in dit deel van Zeeland, net
zoals Middelburg in Zeeland Bewestenschelde. In de 12e en 13e eeuw, toen overal
5
