DE STICHTING VAN HET FORT EN DE KERK VAN BATH
meegerekend. Er wordt dan ook een dringende oproep aan Gecommitteerde Raden gedaan
om een echte kerk te bouwen. Die doen derhalve een nieuwe goedwillende poging.
Andermaal wordt de landsfabriek aangemaand om met spoed de gevraagde bouwplannen
in te leverenSS) - en andermaal voorlopig tevergeefs. Een dergelijk plan was er, wat de beide
woningen betrof, overigens al, maar was kennelijk alleen in een bureaukast verdwenen en
kwam er niet meer uit.
Pas een half jaar later stuurt Voerman een plan op voor een kerk, een pastorie en een
woning voor de schoolmeester, waarin ook een vergaderkamer voor het college van
schepenen was ingeruimd: een wens die naderhand door de Commissie tot de Fortificatiën
was geformuleerd89'. De kosten van de kerk heeft de landsfabriek daarbij op 4.680,—
beraamd, die van beide woningen op 3.150,—. De tekeningen worden om advies in
handen van de Commissie gesteld, en sindsdien is er niets meer van vernomen901. Ook dit
plan verdwijnt nu in een bureaukast, en kwam er de eerste decennia kennelijk niet meer
uit.
Het ontwerp voor kerk en school
Wij menen dit bouwplan nu teruggevonden te hebben in de vorm van een vijftal
ongesigneerde en ongedateerde bladen in de Collectie Bodel-Nijenhuis van de
Rijksuniversiteit Leiden. Zij tonen respectievelijk een algemene situatieschets met de drie
gebouwen, de lengtedoorsnede van de kerk, de voorgevel van de kerk, plattegrond plus
gevelopstand van de predikantswoning, en plattegrond plus gevelopstand van school annex
schoolmeesterswoning en vergaderkamer9".
De kerk ligt in het midden. Het had een rechthoekige zaal onder spiegelgewelf en relatief
hoogoprijzend schilddak moeten worden, met een rank houten torentje op het voorste
uiteinde van de nok, bestaande uit een vierkant gesloten onderstuk met wijzerplaat, een
dito open lantaarn en een spits in de vorm van een obelisk op ingesnoerd licht concaaf
voetstuk. In de bakstenen zijmuren waren elk vier rondboog vensters geprojecteerd, die
door naar beneden schuin uitlopende steunberen zouden worden gescheiden. Het ontwerp
voor de voorgevel toont er ook twee, alsmede een eenvoudige deur met halfrond bovenlicht
die tussen twee brede lisenen wordt gevat, welke boven de kroonlijst een klein simpel
driehoekig fronton schragen.
De architectuur van de pastorie en het schoolcomplex, één bouwlaag hoog en aanmerkelijk
lager dan de kerk, sloot daarbij aan. De twee panden vormden nagenoeg eikaars
spiegelbeeld, met de kerk op de symmetrieas. Beide bezaten een L-vormig grondplan,
omdat zij op de hoek van het centrale plein gesitueerd zouden moeten worden, ter
weerszijden van de kerk. Elk voor zich genomen waren zij daardoor asymmetrisch
opgezet, met een lange vleugel parallel aan de kerk, en een korte, net om de hoek, haaks
daarop. Rechthoekige ramen geleedden de gevels, een klein segmentboogvormig fronton
bekroonde de ingangstravee, een hoog schilddak met schoorstenen sloot beide huizen af.
Het feit dat de ontwerptekeningen voor kerk. pastorie en school bij elkaar horen, duidt erop
dat we hier niet met het plan uit 1790 - waarin afgaande op de archivalische gegevens de
kerk nog niet was opgenomen - maar met dat van twee jaar later hebben te doen. Dat sluit
natuurlijk niet uit, dat eventueel van dit oudere project gebruik zou zijn gemaakt, of zelfs
dat Kayser in een vroeger stadium een eerste schets van een kerk zou hebben gemaakt.
55
