De Februariramp van 1953 op de Bevelanden en de herinnering.
Inleiding.
De ramp van 1953 in Oost-Zuid-Beveland.
DE FEBRUARIRAMP VAN 1953 OP DE BEVELANDEN EN DE HERINNERING
In de veelheid van herdenkingen die in Zuidwest-Nederland rond de Februariramp van I953
worden gehouden neemt die in het Museum voor Zuid- en Noord-Beveland een bescheiden plaats
in. In een eenvoudige fototentoonstelling, officieel geopend op 30 januari 1993 en geëindigd op 24
april, valt het licht op alle Bevelandse dorpen die in de Rampnacht, veertig jaar geleden, door de
overstroming zijn getroffen. Het zijn de foto's die kort na het breken van de dijken zijn genomen,
en die de ontreddering bij mens en dier en de complete chaos weergeven. Daarop valt de nadruk, en
niet op het dichten van de dijken en het weer bewoonbaar maken van de dorpen. Deze operaties, en
hun vervolg in het Deltaplan, zijn min of meer succesverhalen waar met voldoening naar wordt
gekeken. Nee, het gaat om de rauwe werkelijkheid van mensen die machteloos prooi zijn van de
elementen. Overigens moet wel worden opgemerkt, dat alle beeldmateriaal dateert van na die fatale
nacht. De ontreddering, de doodsangst, de vlucht van mensen voor het water zijn niet op foto en
film vastgelegd. Journalisten, die zich op zondag 1 februari 1953 naar de plaatsen des onheils
spoeden, leggen evenmin deze emoties vast. maar komen meteen met verhalen over kloeke
mannen, vrouwen en kinderen, die met man en macht werken om droog gebied droog te houden.
Dit is een vertekend beeld: in een beperkt aantal gevallen is sprake geweest van heldhaftigheid en
opofferingsgezindheid. Vaker overheersen machteloosheid, apathie, schrik, wanhoop en vrees bij
de getroffenen.
Bij de opening voeren vier wethouders van verschillende gemeenten het woord, gemeenten van wie
het grondgebied in 1953 deel uitmaakt van het Rampgebied. Het zijn er drie op Zuid- en één op
Noord-Beveland. respectievelijk Borsele Goes. Reimerswaal en Kortgene. Niet alle sprekers
hebben de Ramp aan den lijve ondervonden, wel kunnen ze zich inleven in de emoties van 1953 en
in d? levenslange verwerking daarvan waar slachtoffers vaak mee te maken hebben. De
gemeentevertegenwoordigers die tot de direct-getroffenen behoren houden een zeer persoonlijk,
roerend verhaal. De verschillende inleidingen vullen elkaar wonderlijk goed aan: het is een
indrukwekkende herdenking van de Ramp op de Bevelanden.
Het Historisch Jaarboek van 1993 is de aangewezen plaats om deze inleidingen voor het nageslacht
te bewaren. De redactie dankt de vier sprekers voor hun bereidheid om hun teksten hiervoor ter
beschikking te stellen. Het verhaal in Zuidbevelands dialect kreeg van ons een vertaling.
De gemeente Reimerswaal is per l januari 1970 gevormd door de samenvoeging van de vijf
gemeenten in Oost-Zuid-Beveland. Op 1 februari 1953 waren Yerseke, Kruiningen, Krabbendijke,
Waarde en Rilland-Bath nog afzonderlijke, zelfstandige gemeenten.
Tot het losbarsten van de geweldige storm van 31 januari en 1 februari 1953 gemeenten die als
zovele in onze provincie wisten te leven met de gevaren van wind en water. Alle vijf zijn immers
gelegen aan de Ooster- en/ of Westerschelde. Het grondgebied is in de loop der eeuwen opgebouwd
door bedijkingen, de ene na de andere. Dijken - zeedijken zowel als binnendijken - behoren
daardoor vanzelfsprekend bij het landschap. Van de wieg tot het graf vormen ze voor de bevolking
5